Βραχυχρόνιες μισθώσεις. 1 στις 5 διανυκτερεύσεις, 3,44 δις ευρώ και 54.000 θέσεις εργασίας η συνεισφορά τους στην ελληνική οικονομία.
Το 21,5% των συνολικών διανυκτερεύσεων των επισκεπτών στην Ελλάδα προέρχεται από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Το 2022 συνεισέφεραν το 1,65% του ΑΕΠ, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 3,44 δις ευρώ, υποστηρίζοντας 54.000 θέσεις εργασίας. Στην Αττική βρίσκεται μόλις το 16-20% των διανυκτερεύσεων. Ο ρόλος που διαδραματίζουν στην τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας και στην ευρύτερη οικονομία είναι αναμφισβήτητος. Σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), που παρουσίασε ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), Γιώργος Δουκίδης, στο 24ο Συνέδριο Prodexpo η συνεισφορά των Βραχυχρόνιων Μισθώσεων Ακινήτων μέσω Ηλεκτρονικών Πλατφορμών (Short-Term Rentals through Electronic Platforms ή STRs) στην Ελλάδα, αντιπροσωπεύει το 21,5% των συνολικών διανυκτερεύσεων των επισκεπτών που δηλώνει τη σημασία τους στον τομέα του τουρισμού της χώρας. Οι STRs συνεισφέρουν στο ΑΕΠ της Ελλάδας, σε ποσοστό 1,65% ως άμεση επίδραση που αντιστοιχεί σε 3,44 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022, υποστηρίζοντας περίπου 54.000 θέσεις εργασίας.
Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν την άμεση επίδραση στην οικονομία. Αν ληφθεί υπόψη και την έμμεση επίδραση τους στην οικονομία, η συνολική επίδραση στο ΑΕΠ εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 7,58 και 8,12 δισεκατομμυρίων ευρώ, ή 3,64% έως 3,90% του ΑΕΠ. Παράλληλα, παίζουν πλέον σημαντικό ρόλο στις τουριστικές υπηρεσίες, σημειώνοντας το 2022 για οκτώ συνεχόμενους μήνες διανυκτερεύσεις (μηνιαία) άνω του 1 εκατομμυρίου. Οι συνθήκες στην αγορά της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένου του υπεραποθέματος κενών κατοικιών, συμβάλλουν σημαντικά στην ταχεία ανάπτυξη του τομέα. Η εξέλιξη της αγοράς STR της Ελλάδας κινείται παράλληλα με τα επίπεδα ανάπτυξης της υπόλοιπης Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα χάρις την ανάπτυξη στις ημιαστικές και αγροτικές περιοχές.
Παρά την πανελλήνια κάλυψη των STRs, η εποχικότητα του τομέα επηρεάζει κυρίως συγκεκριμένες τουριστικές περιοχές. Κοινωνικά, οικονομικά και δημογραφικά ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού αναδύονται ως οι κύριοι πάροχοι των υπηρεσιών STRs, επιδεικνύοντας το «δημοκρατικό» κοινωνικό αντίκτυπο αυτού του μοντέλου οικονομίας διαμοιρασμού (sharing economy). Η πλειονότητα των παρόχων είναι ιδιώτες και οι κύριοι λόγοι για παροχή υπηρεσιών STRs είναι η πρόσθετη ή κύρια πηγή εισοδημάτων. Αντίστοιχα, χρήστες των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι άνθρωποι από ένα ευρύ εργασιακό και ηλικιακό φάσμα, αποτελώντας ολοένα και περισσότερο επιλογή και των Ελλήνων τουριστών. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις παρουσιάζουν, επίσης, μεγάλη γεωγραφική διασπορά. Σύμφωνα με την έρευνα, στην Αττική βρίσκεται μόλις το 16-20% των διανυκτερεύσεων. Η έρευνα συμπεραίνει πως η ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι καθοριστικής σημασίας για τη εξέλιξη και διαμόρφωση του ελληνικού τουρισμού. Παράλληλα, αυτές συμβάλλουν θετικά σε προκλήσεις όπως η ανάγκη για μείωση του κόστους διακοπών αλλά κυρίως στην ανάγκη και για συμπληρωματικό εισόδημα για τα ελληνικά νοικοκυριά.
Κύρια ευρήματα της μελέτης:
Οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις (STR) έχουν αναδειχθεί ως σημαντικό και αναπόσπαστο συστατικό της τουριστικής βιομηχανίας της Ελλάδας, επιδεικνύοντας ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα ακόμα και εν όψει προκλήσεων όπως η πανδημία COVID-19. Ο οικονομικός αντίκτυπος των STR στην Ελλάδα είναι σημαντικός, συμβάλλοντας στο ΑΕΠ της χώρας και υποστηρίζοντας σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας. Πέρα από τις άμεσες οικονομικές συνεισφορές, οι STR έχουν έμμεσο αντίκτυπο στην οικονομία, ενισχύοντας την επίδρασή τους στη συνολική οικονομική δραστηριότητα της Ελλάδας. Η ανάπτυξη της αγοράς STR στην Ελλάδα ανταποκρίνεται σε έξι βασικές προκλήσεις του ελληνικού περιβάλλοντος:
- Η εποχικότητα της ελληνικής αγοράς STR, ιδιαίτερα έντονη σε συγκεκριμένες τουριστικές περιοχές, προδιαγράφει τη σημασία του στρατηγικού σχεδιασμού για τη βελτιστοποίηση των δυνατοτήτων της.
- Η υιοθέτηση των STR στη καταναλωτική συμπεριφορά, καθιστά αναγκαία την επαναξιολόγηση της προσφοράς καταλυμάτων στον τουριστικό κλάδο.
- Το κενό στην ανάπτυξη της ζήτησης και προσφοράς τουριστικών καταλυμάτων. Η σημαντική ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα (ζήτηση) έχει ξεπεράσει την ανάπτυξη των ξενοδοχειακών καταλυμάτων (προσφορά).
- Η εκμετάλλευση στην Ελλάδα του μεγαλύτερου ποσοστιαίoυ αποθέματος κενών κατοικιών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ 27.
- Η ανάγκη για μείωση του κόστους διακοπών αλλά κυρίως της ανάγκης και για συμπληρωματικό εισόδημα για τα ελληνικά νοικοκυριά.
- Η ανάπτυξη της χρήσης του διαδικτύου γενικά και στον τουρισμό για αναζήτηση, σύγκριση και συναλλαγές ειδικά.
Τα χαρακτηριστικά των χρηστών STR στην Ελλάδα αποκαλύπτουν ποικίλα δημογραφικά στοιχεία, που περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα ηλικιακών ομάδων, κατοικιών και επαγγελματικών καταβολών.
Συμπεράσματα
Από την εμφάνισή τους στις αρχές της δεκαετίας του 2010, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν αναδειχθεί ως ανθεκτικό και αναπόσπαστο στοιχείο της τουριστικής βιομηχανίας της χώρας. Παρά τις προκλήσεις που θέτει η πανδημία COVID-19, ο κλάδος παρουσίασε ισχυρή ανάκαμψη το 2021, υπογραμμίζοντας την προσαρμοστικότητα και τη σημασία του.
Οι οικοδεσπότες είναι κατά κύριο λόγο άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, συχνά άνεργα, που κατοικούν σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές. Για αυτούς, τα STR προσφέρουν μια ζωτική πηγή συμπληρωματικού εισοδήματος. Οι χρήστες αντιπροσωπεύουν ένα ευρύ φάσμα ηλικιακών ομάδων και εργασιακών καταστάσεων, υποδεικνύοντας την ευρεία απήχηση και την προσβασιμότητα αυτής της επιλογής καταλύματος. Οικονομικά, τα STR έχουν σημαντικό αντίκτυπο, συνεισφέροντας δισεκατομμύρια στο ΑΕΠ της Ελλάδας και υποστηρίζοντας δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η θετική τους επιρροή αποδεικνύεται περαιτέρω από την έμμεση συνεισφορά τους, τονίζοντας τον ρόλο τους στην ενίσχυση της συνολικής οικονομικής ευρωστίας της χώρας.
Συμπερασματικά, η παρούσα έρευνα υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι STR στην τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας και στην ευρύτερη οικονομία. Η ανθεκτικότητά τους, η προσαρμοστικότητά τους και ο θετικός αντίκτυπός τους σε διάφορες δημογραφικές ομάδες και περιοχές τους καθιστούν μια ανερχόμενη δύναμη στο πλαίσιο της οικονομίας διαμοιρασμού.
Η κατανόηση και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των STR θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του μέλλοντος του ελληνικού τουρισμού και των τομέων διαμονής.
