Το Μακεδονικό, τα προβλήματα, οι προκλήσεις, οι προτάσεις
Σε φάση ζυμώσεων βρίσκεται ο επιχειρηματικός κόσμος στη Βόρεια Ελλάδα, καθώς η αναζήτηση, η επεξεργασία, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μίας αναπτυξιακής στρατηγικής «περνά» από συμπληγάδες, όπως είναι το φορολογικό και οικονομικό πλαίσιο, το Μακεδονικό, η έλλειψη κινήτρων, η αξιοποίηση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης και της Εγνατίας Οδού, ο καθορισμός και η επιλογή των διεθνών αγορών που τίθενται στο μικροσκόπιο της εξαγωγικής πολιτικής κ.ά. Το θετικό στοιχείο είναι η δημιουργικότητα και η όρεξη των επιχειρηματιών, ενώ στα αρνητικά οι… πατροπαράδοτες παθογένειες που απορρέουν από τις Αρχές.
Από τη Στέλλα Αυγουστάκη
Το μέγεθος της χώρας μας, η διάρθρωση του επιχειρείν, η δομή των επιχειρήσεων, η ομογενοποιημένη αγορά, ο διαρκής περιορισμός της αγοραστικής δύναμης και του διαθέσιμου εισοδήματος προς δαπάνη, αλλά και η πάσης φύσεως ύπαρξη κοινών δεικτών (λ.χ. φορολογικοί, ασφαλιστικοί, απασχόλησης κ.ά.) διαμορφώνουν ένα συγκεκριμένο πεδίο στο οποίο καλούνται να δραστηριοποιηθούν οι επιχειρήσεις, παραγωγικές, μεταποιητικές, εξαγωγικές, μικρές, μεσαίου και μεγάλου μεγέθους στη Βόρεια Ελλάδα. Δεν αποτελεί, για παράδειγμα, κάποιου είδους συγκλονιστικής αποκάλυψης πως στη Βόρεια Ελλάδα απαντά έντονα το θέμα της αποβιομηχάνισης.
Εδώ και μερικούς μήνες την αγορά της Βόρειας Ελλάδας απασχολεί και το ζήτημα της συμφωνίας με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Όχι μόνο σε ιστορικό και εθνικό πλαίσιο, αλλά και σε επιχειρηματικό, με τον όρο «Μακεδονία» για τις εμπορικές επωνυμίες και την κατοχύρωσή του εκ μέρους των ελληνικών επιχειρήσεων. Μάλιστα, προκειμένου να μην υπάρξουν ζητήματα εξαιτίας της ασάφειας στη χρήση του όρου «Μακεδονία», οι επιχειρηματικοί φορείς της Βόρειας Ελλάδας έχουν καλέσει την ελληνική κυβέρνηση να εξασφαλίσει ότι κατά τη διάρκεια της τριετούς περιόδου που προβλέπει η συμφωνία, ούτως ώστε να λυθούν θέματα χρήσης των εμπορικών σημάτων, δεν θα υπάρξει ούτε μία αλλαγή στις επωνυμίες των ελληνικών εμπορικών προϊόντων που περιλαμβάνουν τον όρο «Μακεδονία».
Όπως επισημαίνουν παράγοντες της οικονομικής και επιχειρηματικής ζωής της Βόρειας Ελλάδας, τα προβλήματα της υπερφορολόγησης και η έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος, που αποφέρουν ελάχιστη ή ακόμη και καμία ανταποδοτικότητα για τις επιχειρήσεις, τις οδηγεί σε αδιέξοδο ρευστότητας και σε αδυναμία επενδύσεων. Μάλιστα, όπως αναφέρουν σχετικά, οι πολλαπλές όσο και συχνά επικαλυπτόμενες συναρμοδιότητες υπουργείων και δημόσιων αρχών οδηγούν αναπόφευκτα στη δημιουργία υψηλού αποτρεπτικού κόστους για την προσέλκυση επενδύσεων. Παράλληλα, τονίζουν πως όσο η πρόσβαση των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση παραμένει δύσκολη τόσο και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας θα ανάγεται σε –σχεδόν– αδύνατη εξίσωση.
Ρεαλιστικές προτάσεις για την επόμενη ημέρα!
Παρά το γεγονός ότι το τοπίο δείχνει (και είναι) δύσκολο, με πολλαπλές προκλήσεις και προβλήματα, είναι αρκούντως θετικό πως οι επαγγελματίες της Βόρειας Ελλάδας έχουν επεξεργαστεί μια σειρά από προτάσεις, οι οποίες μπορούν να συμβάλουν στην (μερική ή ακόμη και ολική) έξοδο από την κρίση που μαστίζει τις επιχειρήσεις τους. Αυτές διαπνέονται από ένα συγκεκριμένο όραμα στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η διαμόρφωση ενός νέου οράματος που θα αφορά στη μεταποιητική δραστηριότητα στη χώρα μας. Τέτοιου, που θα δημιουργεί μια καινούργια προοπτική για την ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της θα τοποθετήσει τη βιομηχανία στην πρωτοπορία συνεισφοράς σε θέσεις εργασίας και εθνικού πλούτου.
Αυτή, όπως υπογραμμίζουν, θα καινοτομεί, θα ενσωματώνει στις παραγωγικές διαδικασίες της όλες τις εξελιγμένες τεχνολογίες, θα εξάγει διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και θα εισφέρει στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της πατρίδας μας και στη δημιουργία ενός εθνικού brand! Παράλληλα, θα στηρίζει την περιφερειακή ανάπτυξη και θα έχει ως στόχο της τη μείωση των περιφερειακών όσο και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων. Ένα από τα κύρια ζητούμενα θα πρέπει να είναι η επίτευξη της αύξησης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων με την ταυτόχρονη δημιουργία νέων, σταθερών και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Σε αυτό το όραμα θα πρέπει να υπάρξει αξιοποίηση της στρατηγικής γεωγραφικής θέσης της Θεσσαλονίκης, για την ανάδειξη ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων για τις επιχειρήσεις όλης τις χώρας, τόσο σε επίπεδο υπηρεσιών logistics όσο και σε επίπεδο ενεργειακό και ενεργειακών υποδομών γενικότερα.
Το «αγκάθι» της (έλλειψης) περιφερειακής σύγκλισης
Ένα από τα «αγκάθια» που σχετίζονται με τη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και με την υπόλοιπη χώρα εκτός της πρωτεύουσας, είναι η μειονεξία και η ευρύτερη έλλειψη περιφερειακής ανάπτυξης στον ελληνικό οικονομικό χώρο. Η περιλάλητη «περιφερειακή σύγκλιση» παραμένει θεωρητική διακήρυξη παρά επίτευξη διακηρυγμένου στόχου. Μάλιστα, κατά τη 18ετία 2000-2017 καταδεικνύεται μονίμως η πρωτοπορία της Αττικής με την ταυτόχρονη οπισθοδρόμηση των υπόλοιπων περιφερειών με όρους ανάπτυξης και απασχόλησης, και, εντέλει, την αύξηση του «αναπτυξιακού χάσματος» μεταξύ «κέντρου» και «περιφέρειας». Άρα, αντί για επίτευξη «περιφερειακής σύγκλισης» διαπιστώνεται «περιφερειακή απόκλιση», αφού οι περιφερειακές ανισότητες διαχρονικά διευρύνονται.
Με βάση σειρά μελετών καταδεικνύεται πως όλες οι περιφέρειες μειώνουν τη σχέση του παραγόμενου ΑΕΠ τους σε σχέση με το ΑΕΠ της Αττικής. Την ίδια στιγμή, 10 από τις 13 περιφέρειες της χώρας μας εισφέρουν πλέον έως και κατά 17% λιγότερο στον σχηματισμό του εθνικού ΑΕΠ το 2017 σε σχέση με το 2000. Όσο για την Αττική; Αυξάνει τη συνεισφορά της στον σχηματισμό του εθνικού ΑΕΠ κατά 5,5%! Ένα ακόμη χαρακτηριστικό στοιχείο είναι και το γεγονός πως η Αττική το 2000 είχε υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από την Κεντρική Μακεδονία κατά 5.800 €, ενώ το 2016 υψηλότερο κατά 9.400 €! Επιπροσθέτως, 9 από τις 13 περιφέρειες μειώνουν διαχρονικά τη συμμετοχή τους στην εθνική απασχόληση, σε ποσοστό μέχρι και –9,85%. Σε αντίθεση με την Αττική, η οποία αυξάνει τη συμμετοχή της στο μέγεθος της συνολικής απασχόλησης κατά 3,71%…
Τι προτείνει ο ΣΒΒΕ για την περιφερειακή σύγκλιση.
Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) έχει επεξεργαστεί και προτείνει μια σειρά από θέσεις που σχετίζονται με την «Περιφερειακή Ανάπτυξη», σε μια προσπάθεια ισχυροποίησης του ρόλου και της σημασίας της Βόρειας Ελλάδας τόσο στα εθνικά μεγέθη, όσο και στην πρόοδο και μετεξέλιξη των επιχειρήσεών της, των εργαζομένων, αλλά και των εσόδων που προσπορίζονται και εν συνεχεία επανεπενδύουν.
Συγκεκριμένα, ο ΣΒΒΕ προτείνει τη(ν):
- Θεσμοθέτηση ειδικών κινήτρων προσέλκυσης και υλοποίησης επενδύσεων στις περιφέρειες, και ειδικά παραγωγικών επενδύσεων, για τη μείωση της αστυφιλίας και την αποκέντρωση του πληθυσμού και των δραστηριοτήτων του από την Αθήνα και την ευρύτερη περιοχή της.
- Ανασυγκρότηση βιομηχανικών κλάδων και περιοχών.
- Ανάπτυξη διασυνδέσεων του πρωτογενούς με τον δευτερογενή τομέα σε κάθε περιφέρεια για την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
- Θεσμοθέτηση στοχευμένων προγραμμάτων καταπολέμησης της ανεργίας, ενίσχυσης της απασχόλησης και των αναγκαίων ειδικοτήτων.
- Ανάδειξη και ενίσχυση συγκριτικών πλεονεκτημάτων παραγωγικών τομέων και κλάδων.
- Θεσμοθέτηση ειδικών λειτουργικών κινήτρων, μετά από αίτημα της χώρας και έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Σε επίπεδο υλοποίησης παραγωγικών επενδύσεων, προκρίνεται να ισχύσει κλαδική πολιτική, με ειδικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις μεταποίησης τροφίμων, για επιχειρήσεις δομικών και νέων υλικών, καθώς επίσης και για επιχειρήσεις κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης.
