Βιοδιασπώμενα είδη μιας χρήσεως. Θα μπορούσε ένα εστιατόριο να λειτουργεί καθημερινά αλλά να μη χρειάζεται κάθε βράδυ κάποιος υπάλληλος να μεταφέρει με κόπο τις υπέρβαρες σακούλες απορριμμάτων ως το πεζοδρόμιο και τον πλησιέστερο κάδο σκουπιδιών; Θα μπορούσαν οι κάδοι της ανακύκλωσης έξω από τα εστιατόρια να μην ξεχειλίζουν από χάρτινες συσκευασίες, μπουκάλια και κάθε είδους πλαστικό;
Της Μαρίνας Αθηναίου
Όταν το κουβέρ έγινε «φιλικό»
Πώς θα ήταν ο κόσμος αν τα ημερήσια απορρίμματα ενός εστιατορίου μπορούσαν να χωρέσουν μέσα σε ένα βαζάκι; Ποια θα ήταν η άποψη των επισκεπτών ενός εστιατορίου το οποίο χρησιμοποιεί, για τα αντικείμενα που υπάρχουν στο εσωτερικό του, ανακυκλώσιμα υλικά – όπως είναι οι φελλοί από τα μπουκάλια των κρασιών; Και όμως, όλα τα παραπάνω υπάρχουν. Τη στιγμή που στην Ελλάδα και στην Ευρώπη ο αποχωρισμός των προϊόντων μιας χρήσης (όπως τα καλαμάκια ή τα ποτήρια του καφέ και του νερού) αποδεικνύεται δύσκολος, στην Αμερική ολοένα και περισσότερα εστιατόρια πρωτοπορούν. Πλέον υπάρχουν παραδείγματα τα οποία κινούνται σε μία κατεύθυνση που, αν είχε γίνει τάση ή είχε επικρατήσει νωρίτερα, το περιβάλλον, ο πλανήτης και οι συνθήκες διαβίωσης όλων θα ήταν διαφορετικές – και για την ακρίβεια θα ήταν καλύτερες. Ποτέ όμως δεν είναι αργά, αντιθέτως η ανάγκη για εστιατόρια που καταφέρνουν να μην παράγουν καθόλου ή να έχουν ελάχιστα απορρίμματα κρίνεται πιο επιτακτική από ποτέ. Τα εστιατόρια «μηδενικών απορριμμάτων», όπως λέγονται, αυξάνονται σε όλο τον κόσμο με γρήγορους ρυθμούς. Σκοπός τους είναι να εξαλείψουν όχι μόνο τα υπολείμματα των τροφίμων αλλά, κυριολεκτικά, οποιοδήποτε είδος απορρίμματος. Οι επιχειρήσεις αυτές χρησιμοποιούν πολλούς και διαφορετικούς τρόπους για να προστατεύσουν το περιβάλλον. Ενδεικτικά, εκεί τα κουβέρ μιας χρήσης αποτελούν μια ξεχασμένη έννοια, ενώ το νερό δεν είναι εμφιαλωμένο και δεν γεμίζει τους κάδους των σκουπιδιών με άδεια μπουκάλια, αντιθέτως προσφέρεται πάντα σε κανάτα.
Starters: Από πού ξεκινά η αλλαγή;
Από τις τερατώδεις μερίδες έως τις υπερβολικές συσκευασίες, τα εστιατόρια έχουν να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα μεγάλου όγκου απορριμμάτων. Τα πλαστικά μιας χρήσης είναι ένας σημαντικός συντελεστής σε αυτό το ζήτημα. Τα πλαστικά απορρίμματα στις επιχειρήσεις εστίασης και γενικότερα η χρήση του πλαστικού μπορούν μερικές φορές να λάβουν απρόβλεπτες διαστάσεις, καθώς εξυπηρετούν πολλούς σκοπούς και διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην κατανάλωση των τροφίμων. Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα που διαθέτει το πλαστικό ως υλικό είναι ότι έχει σχεδιαστεί για να διαρκεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Κάθε μέρα όμως, πολλά πλαστικά αντικείμενα χρησιμοποιούνται μόνο μία φορά και στη συνέχεια πετιούνται, δημιουργώντας το πιο μείζον πρόβλημα για το περιβάλλον.
Το πρόβλημα αυτό έχει όνομα: πλαστικό μιας χρήσης. Δεδομένου ότι χρειάζονται πολλά χρόνια προκειμένου να αποσυντεθεί, στο μεσοδιάστημα «πνίγει» τις θάλασσες και τους ωκεανούς, τα δάση και την άγρια ζωή αλλά και την ανθρώπινη υγεία. Πολλές μεγάλες εταιρείες, όπως η Starbucks, η IKEA και η Disney, έχουν ήδη δεσμευτεί να εξαλείψουν τα πλαστικά απορρίμματα μίας χρήσης στο εγγύς μέλλον και θεωρείται δεδομένο ότι θα ακολουθήσουν πολλές ακόμα. Όμως τη στιγμή που πολλά εστιατόρια προσπαθούν να επιβιώσουν από τις συνέπειες των δύο προηγούμενων ετών και της παγκόσμιας πανδημίας Covid-19, η αποτελεσματική καταπολέμηση των απορριμμάτων από τρόφιμα καθώς και των πλαστικών απορριμμάτων πρέπει να περιλαμβάνει όχι μόνο τις επιχειρήσεις, αλλά και ακτιβιστές, την πολιτεία και τους νομοθέτες.
Ο περιορισμός έχει στόχο
Στην Ελλάδα έχουν οριστεί σαφείς στόχοι για την επίτευξη του περιορισμού της χρήσης πλαστικών προϊόντων, όπως είναι τα πλαστικά καλαμάκια και τα πλαστικά ποτήρια μιας χρήσης. Έως το έτος 2024, η κατανάλωση των προϊόντων θα πρέπει να έχει μειωθεί κατ’ ελάχιστον κατά 30% μέχρι το έτος 2022 και κατά 60% μέχρι το 2026. Τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης που συμπεριλαμβάνονται στο άρθρο 4 για τη μείωση της κατανάλωσης είναι τα κυπελλάκια για τα ποτά (όπου περιλαμβάνονται και τα καλύμματα ή τα καπάκια τους) και οι περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία ή κουτιά με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τα τρόφιμα. Τα συγκεκριμένα είδη πλαστικών που τίθενται σε περιορισμό προορίζονται συνήθως για άμεση κατανάλωση, είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος, και συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο. Σίγουρα όμως ένας αρκετά αποτελεσματικός τρόπος για την καταπολέμηση του προβλήματος είναι το κάθε εστιατόριο να αναπτύξει τη δική του στρατηγική βιωσιμότητας στο μέτρο που μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να είναι ρεαλιστική αλλά και αληθινή, χωρίς να υλοποιείται καταναγκαστικά, αλλά αντιθέτως ουσιαστικά και με μεράκι. Μια ειλικρινής προσπάθεια είναι εκείνη που τελικά θα φτάσει ως τους πελάτες, δημιουργώντας θετικά αποτελέσματα για το εκάστοτε εστιατόριο που κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
“Η αποφυγή της σπατάλης τροφίμων είναι ίσως η πιο προφανής πρόκληση για να πετύχουν τα εστιατόρια τον στόχο των μηδενικών αποβλήτων”
Κυρίως πιάτα: στον δρόμο προς το μηδέν
Η αποφυγή της σπατάλης τροφίμων είναι ίσως η πιο προφανής πρόκληση για να πετύχουν τα εστιατόρια τον στόχο των μηδενικών αποβλήτων. Αλλά η συσκευασία που χρησιμοποιείται στην παράδοση των γευμάτων είναι εκείνη που αποτελεί διαχρονικά τον αδύναμο κρίκο για τις επιχειρήσεις οι οποίες προσπαθούν να πετύχουν έναν αντίστοιχο στόχο. Δεδομένου ότι οι μεγάλοι προμηθευτές τροφίμων συνήθως στέλνουν τα προϊόντα τους τοποθετημένα μέσα σε υλικά μιας χρήσης, η μόνη λύση για τα εστιατόρια μηδενικών απορριμμάτων είναι η συνεργασία με μικρότερους, τοπικούς προμηθευτές. Ψωμί που παραδίδεται με ποδήλατο σε κάδο από αρτοποιείο, τυρί τυλιγμένο σε χαρτί φτιαγμένο από μελισσοκέρι, κιβώτια, σακούλες και κουβάδες επαναχρησιμοποιούμενοι είναι μερικές μόνο από τις ιδέες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρακτικές λύσεις. Μάλιστα υπάρχουν αρκετοί οργανισμοί που προσφέρουν πιστοποιήσεις για επιχειρήσεις που μειώνουν τα απόβλητά τους σε μεγάλο βαθμό και τις επιβραβεύουν αποδίδοντάς τους τον όρο «εστιατόριο μηδενικών αποβλήτων» ή «πράσινο εστιατόριο». Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα υπολείμματα των τροφών και οι συσκευασίες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ των υλών που καταλήγει στους χώρους υγειονομικής ταφής. Έτσι, δεν είναι λίγα πλέον τα εστιατόρια που μπαίνουν στη διαδικασία να προσπαθήσουν να ξεφορτωθούν εντελώς τα απορρίμματά τους.
