Οι vegans «μεγαλώνουν»
Ο ακριβής υπολογισμός των vegans σε παγκόσμιο επίπεδο είναι σχεδόν αδύνατος, αν και οι έρευνες δείχνουν ραγδαία αύξηση του ποσοστού. Μάλιστα, μόνο το 2020, το ποσοστό παρουσίασε αύξηση 40%. Φυσικά, όσο οι αριθμοί αυξάνονται, η βιομηχανία τροφίμων βλέπει ευκαιρίες ανάπτυξης. Εκτός από τα γρήγορα vegan γεύματα που διαθέτουν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ ή τις vegan επιλογές που εμφανίζονται στα μενού των εστιατορίων, η τάση έχει επεκταθεί και στους τομείς ένδυσης και καλλυντικών. Έτσι, σήμερα στο εμπόριο διατίθενται μποτάκια Dr. Martens από τεχνητό δέρμα ή τσάντες Hermès κατασκευασμένες από μύκητες.
“55.000 προϊόντα με το σήμα της Vegan Society κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά, εξ αυτών τα 18.000 είναι τρόφιμα και ποτά.”
Εδώ έχει ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι ο βιγκανισμός προέκυψε ως «σχίσμα» από τη χορτοφαγία. Το 1944, μέλη της Βρετανικής Κοινότητας των Vegans ζήτησαν να αποστέλλεται ξεχωριστά το newsletter σε όσους δεν έτρωγαν αβγά και γαλακτοκομικά. Όταν το αίτημα απορρίφθηκε, αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια ξεχωριστή κοινότητα, ένα καινούργιο παράρτημα. Έτσι γεννήθηκε ο όρος vegan μέσα από τη διατήρηση των τριών πρώτων και δύο τελευταίων γραμμάτων της λέξης vegetarian, που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους χορτοφάγους που καταναλώνουν ζωικά προϊόντα που δεν προέρχονται από τη θανάτωση ζώων. Η νέα κοινότητα απέκτησε ευθύς εξ αρχής εκατό υποστηρικτές, μεταξύ αυτών και τον σπουδαίο θεατρικό συγγραφέα George Bernard Shaw, ο οποίος ορκίστηκε να απαρνηθεί τα αβγά και τα γαλακτοκομικά. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η πρόοδος ήταν αργή. Το τυρί μάλλον ήταν το προϊόν που δύσκολα αποχωρίζονταν οι καταναλωτές, καθώς μέχρι πρόσφατα το vegan τυρί δεν είχε γεύση που θα μπορούσε να δελεάσει τον ουρανίσκο που έχει συνηθίσει τη θελκτική αλμυρή γεύση των συμβατικών ζωικών τυριών.
Ωστόσο, αν αναλογιστούμε πως στα 80s ήταν πολύ δύσκολο να βρει κάποιος υποκατάστατα γάλακτος ή άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων στη μαζική εστίαση, γίνεται κατανοητό το άλμα -ή τα άλματα- που έχει πραγματοποιήσει η τεχνολογία τροφίμων και κατ’ επέκταση η σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων, που έχει αναπτύξει πληθώρα προϊόντων που καλύπτουν τις διατροφικές ανάγκες αυτής της μερίδας του καταναλωτικού κοινού.
Η δημοτικότητα του βιγκανισμού
Ο λόγος που όλο και περισσότεροι στρέφονται προς τον βιγκανισμό, εκτός από τη βελτίωση της υγείας, είναι ιδεολογικός και σχετίζεται με την αντίληψη πως δεν αποτελεί έγκλημα μόνο η θανάτωση των ζώων αλλά και ο καθημερινός βασανισμός τους, με σκοπό την παραγωγή γάλακτος ή άλλων τροφίμων. Σε αυτή την ευαισθητοποίηση του κοινού έχουν οδηγήσει ομάδες ακτιβιστών και καλλιτεχνών, οι οποίοι μέσα από ενημερωτικές δράσεις ή ντοκιμαντέρ αναδεικνύουν τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων στις μονάδες εντατικής εκτροφής. Βέβαια, ανασταλτικός παράγοντας στην αύξηση του ποσοστού των vegan καταναλωτών, ειδικά στον δυτικό κόσμο, είναι το κόστος των προϊόντων που παράγονται με ορθές πρακτικές. Έτσι, συχνά τα vegan προϊόντα είναι πιο ακριβά από τα «συμβατικά», με αποτέλεσμα να μοιάζουν σχεδόν απλησίαστα για τα μεσαία κοινωνικά στρώματα, ιδιαιτέρως στις περιπτώσεις που το νοικοκυριό είναι μια ολόκληρη οικογένεια. Επίσης, οι κυβερνήσεις δεν ακολουθούν πολιτικές που θα οδηγούσαν στη μείωση του κόστους των vegan προϊόντων, καθώς παραδοσιακά η κτηνοτροφική βιομηχανία κατέχει τη μερίδα του λέοντος, έτσι οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να ζημιώσει τον κλάδο θα μπορούσε να δυσαρεστήσει ένα σημαντικό ποσοστό του εκλογικού σώματος. Ακόμα, η άνοδος οικονομιών όπως η Κίνα και η Ινδία έχει οδηγήσει στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εκάστοτε πληθυσμών, με αποτέλεσμα την αυξανόμενη ζήτηση γαλακτοκομικών προϊόντων που ταυτίζονται με τη γαστρονομική παράδοση της δύσης.
Η έρευνα και ανάπτυξη στην υπηρεσία του βιγκανισμού
Ωστόσο, οι επενδύσεις όλο και περισσότερων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων σε νέα vegan προϊόντα και στην έρευνα γύρω από την ανάπτυξη υποκατάστατων φυτικής προέλευσης έχουν οδηγήσει αναπόφευκτα σε μια διατροφική επανάσταση που αναμένεται, μέσα στη δεκαετία που διανύουμε, να αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμασταν και παρήγαμε τρόφιμα μέχρι σήμερα. Ο βιγκανισμός δεν αποτελεί περαστική μόδα· ήρθε για να μείνει και να αλλάξει τις συνταγές εκατοντάδων, αν όχι χιλιάδων ετών.
