Τουριστικά πακέτα Αρκετοί βιάστηκαν μετά τη χρεοκοπία της Thomas Cook να προεξοφλήσουν τον… θάνατο και των τουριστικών πακέτων, ωστόσο η πραγματικότητα δείχνει να τους διαψεύδει. Βέβαια, οι νέες ταξιδιωτικές προτιμήσεις φέρνουν μεγάλες αλλαγές
στα πακέτα διακοπών.
Παραμένουν ή φεύγουν; Μήπως αναβαθμίζονται;
Στον απόηχο της οικονομικής κατάρρευσης της Thomas Cook έχουν αναδυθεί διάφορες θεωρίες κι απόψεις για το μέλλον των πωλήσεων στα πακέτα διακοπών. Ορισμένοι, όπως για παράδειγμα ο επικεφαλής της Ryan Air, Michael O’Leary, θεωρούν τελειωμένη υπόθεση τα πακέτα διακοπών. Είναι, όμως, έτσι; Στις δύο μεγαλύτερες αγορές εξαγωγής τουριστών, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, τα πακέτα διακοπών ακόμη κρατούν σημαντικό μερίδιο της αγοράς, και μάλιστα με αυξητική τάση, σε σύγκριση με παρελθόντα έτη. Επίσης, στην Ασία, κυρίως στην Κίνα, διατηρούν ισχυρή παρουσία.
Μάχη «χαρακωμάτων» OTAs vs «παραδοσιακών» tour operators!
Δεν μπορούμε, βέβαια, από την άλλη, να αγνοήσουμε το γεγονός ότι οι παραδοσιακοί tour operators, που πωλούν υπηρεσίες κυρίως offline και με «άκαμπτο» συνήθως σετ πτήσεων και ξενοδοχείων, αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο την έντονη πίεση των Online Travel Agencies (OTAs). Ο λόγος είναι ότι στους ΟΤΑs οι ταξι-διώτες μπορούν και κλείνουν τις διακοπές τους πιο εύκολα και με περισσότερες επιλογές σε πτήσεις και καταλύματα διαμονής. Άλλωστε, τα ίδια τα δεδομένα δείχνουν πως οι online απευθείας κρατήσεις σε αεροπορικές χαμηλού κόστους και σε ξενοδοχεία έχουν ξεκάθαρη αυξητική τάση κι αποτελούν το κυρίαρχο πλέον μερίδιο της αγοράς.
Παρ’ όλα αυτά, στις μεγάλες χώρες, που αποτελούν και τις κύριες πηγές τροφοδότησης των τουριστικών προορισμών, οι πωλήσεις πακέτων διακοπών μέσω τουριστικών γραφείων δείχνουν αξιοσημείωτες αντοχές. Όσον αφορά την Thomas Cook, οι ιθύνοντες φαίνεται να είχαν αντιληφθεί, έστω και καθυστερημένα, τις αδυναμίες που είχε το επιχειρηματικό μοντέλο της εταιρείας. Προαγόραζαν κλίνες κι αεροπορικές θέσεις, για να φτιάξουν τα τουριστικά πακέτα, χωρίς να τους ανήκουν στο μεγαλύτερο μέρος τα ξενοδοχεία και τα αεροπλάνα, και παράλληλα αδυνατούσαν να προσαρμοστούν στα δεδομένα της ψηφιακής οικονομίας. Αυτό ήταν ένας κρίσιμος λόγος για την χρεοκοπία του ομίλου.
Σε Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία, τα πακέτα διακοπών ακόμη κρατούν σημαντικό μερίδιο της αγοράς και μάλιστα με αυξητική τάση.
Πώς διαμορφώνονται τα μερίδια αγοράς
Έρευνα της Morgan Stanley, που έγινε με αφορμή τις εξελίξεις στην Thomas Cook, κατέδειξε ότι τόσο στη Μεγάλη Βρετανία όσο και στη Γερμανία οι πωλήσεις των τουριστικών πακέτων μέσω γραφείου αυξήθηκαν την τελευταία δεκαετία και διατηρούν μέχρι και σήμερα ποσοστό άνω του 40% της συνολικής αγοράς. Στις υπόλοιπες πωλήσεις κυρίαρχο ρόλο παίζουν πλέον οι ΟΤΑ κι οι χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες, που έχουν επιπλέον το πλεονέκτημα, ιδίως οι ΟΤΑ, των πολύ χαμηλότερων λειτουργικών εξόδων, σε σύγκριση με τους παραδοσιακούς tour operators. Στην ίδια έρευνα τονίζεται ότι η Thomas Cook, όπως κι η TUI, επιχείρησε να θέσει κάτω από τη σκέπη της περισσότερα ξενοδοχεία και καταλύματα, για να καταφέρει καλύτερες τιμές και περιθώριο κέρδους.
Ωστόσο, όχι μόνο το έκανε καθυστερημένα, αλλά η προσπάθειά της συνέπεσε με την υπερδιαθεσιμότητα που παρουσίασαν οι αεροπορικές θέσεις, τους καύσωνες που έπληξαν τη Βρετανία και το Brexit. Όλα μαζί, σε συνδυασμό με το υπέρογκο χρέος που είχε συσσωρευτεί, οδήγησαν στο μοιραίο. Η βρετανική ταξιδιωτική υπηρεσία, σε μετρήσεις που πραγματοποίησε, εντόπισε ότι οι μισοί Βρετανοί που ταξίδεψαν τα τελευταία χρόνια για διακοπές στο εξωτερικό έκλεισαν τουριστικά πακέτα. Αυτός ο αριθμός έχει παραμείνει σταθερός από το 2014. Παράλληλα, ωστόσο, διαφαίνεται πως υπάρχει μια προτίμηση των Βρετανών σε πακέτα που περιέχουν και πιο προσωποποιημένες ταξιδιωτικές εμπειρίες, ξεναγήσεις πέραν των συνηθισμένων, δραστηριότητες στη φύση, κρουαζιέρες και φυσικά και all-inclusive διαμονή.
Ένα σημαντικό στοιχείο που έχουν τα κλασικά τουριστικά πακέτα, που δεν πρέπει να το ξεχνάμε, είναι ότι βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας οι αγοραστές έχουν ασφαλιστική κάλυψη. Μέσω αυτής, διασφαλίζεται η αποζημίωσή τους κι ο επαναπατρισμός τους σε περίπτωση που ο πάροχος του πακέτου πτωχεύσει. Όπως, δηλαδή, συνέβη με την Thomas Cook. Ας δούμε, όμως, τι συμβαίνει και στην Κίνα. H Ctrip λειτουργεί, κυρίως, ως Online Travel Agency. Ταυτόχρονα, όμως, διεκπεραιώνει μεγάλο μέρος των εργασιών της offline και μέσω τηλεφώνου. Η εταιρεία, που έχει την έδρα της στη Σανγκάη, ανακοίνωσε ότι οι πωλήσεις τουριστικών πακέτων κέρδισαν μερίδιο αγοράς πέρυσι, που ανήλθε στο 12% των συνολικών εσόδων, ενώ τα κέρδη από το συγκεκριμένο κομμάτι αυξήθηκαν κατά 27% το 2018, σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Νέες καταναλωτικές συνήθειες
Οι παραδοσιακοί tour operators επιχείρησαν να ανταποκριθούν στις νέες ταξιδιωτικές τάσεις.
Η TUI έδωσε έμφαση στη δημιουργία πακέτων με αποκλειστικό περιεχόμενο, μπήκε στον τομέα της κρουαζιέρας και βελτίωσε τις online υπηρεσίες της, προσπαθώντας πάντα να δίνει ώθηση στις all-inclusive επιλογές. Η Thomas Cook έκανε κι αυτή κινήσεις, προσπαθώντας να φτιάξει τα δικά της ξενοδοχειακά brands. Τον Νοέμβριο του 2018, κατά τις ανακοινώσεις για την πορεία που είχε εντός του έτους, η διοίκηση του ομίλου έθεσε ως προτεραιότητα για το 2019 τη μείωση του ρίσκου από τις προκρατήσεις και τη δημιουργία πιο ευέλικτων τουριστικών πακέτων. Να μην ξεχνάμε ότι στο κλασικό μοντέλο λειτουργίας των tour operators, τα δωμάτια και τα αεροπορικά εισιτήρια προπληρώνονται, ακόμα κι αν δεν εμφανιστούν πελάτες, για να τα αγοράσουν.
Διαφαίνεται πως υπάρχει μια προτίμηση των Βρετανών σε πακέτα με προσωποποιημένες εμπειρίες, ξεναγήσεις πέραν των συνηθισμένων, δραστηριότητες στη φύση και κρουαζιέρες.
Σύμφωνα με την ίδια την Thomas Cook, ενώ το 20% των πελατών της αγόρασε περισσότερα τουριστικά πακέτα το 2018, σε σύγκριση με το 2015, περισσότερο από τα δύο τρίτα των ταξιδιωτών εξέφραζαν το ενδιαφέρον για πιο προσωπικές εμπειρίες. Σε αυτή τη διάθεση από πλευράς πελατών, ο βρετανικός όμιλος ανταποκρίθηκε καθυστερημένα και με μικρές προσφορές, τύπου επιλογής δωματίου ή ξαπλώστρας… Παρομοίως, η TUI, που είναι κι ο μοναδικός πλέον μεγάλος tour operator της Ευρώπης, κατά τις ανακοινώσεις για τα αποτελέσματα του 2018, τόνισε ότι το έτος που διανύουμε θα έχει ιδιαίτερες προκλήσεις, εξαιτίας του ανταγωνισμού από τις ΟΤΑ και των ευέλικτων τουριστικών πακέτων. Στον αντίποδα, το 2018, η Expedia «έτρεξε» μια διαδικτυακή καμπάνια, προσφέροντας δωμάτιο ξενοδοχείου σε τιμή πακέτου με το αεροπορικό εισιτήριο που μόλις είχε κλείσει κάποιος πελάτης.
Σύμφωνα με τους ιθύνοντες της εταιρείας, οι επιλογές για τουριστικό πακέτο έχουν αυξηθεί θεαματικά σε σύγκριση με τις μεμονωμένες κρατήσεις δωματίων, ενώ κι οι ακυρώσεις είναι πολύ χαμηλότερες στις περιπτώσεις των πακέτων. Συμπερασματικά, τα τουριστικά πακέτα δεν φαίνεται σε καμία περίπτωση πως αποσύνονται από το προσκήνιο. Η μορφή τους, οπωσδήποτε, μεταβάλλεται, λόγω των νέων ταξιδιωτικών τάσεων που αναπτύσσονται και της ζήτησης για πιο ευέλικτες και προσωπικές εμπειρίες και για πιο εξεζητημένες περιοδείες και ξεναγήσεις. Οι ταξιδιώτες, πλέον, επιθυμούν περισσότερες επιλογές κι η τουριστική αγορά καλείται να ανταποκριθεί σε αυτές.
