Για πρώτη φορά η Ελλάδα βρίσκεται στην ηγεσία του IAPCO (Διεθνούς Οργανισμού Επαγγελματιών Διοργανωτών Συνεδρίων) μετά την επιτυχία της Σίσσυ Λυγνού (προέδρου του HAPCO & DES) να κερδίσει την θέση της εντολοδόχου προέδρου. Αυτό αποτελεί – εκτός από προσωπική επιτυχία της κ. Λυγνού- διεθνή αναγνώριση της δυναμικής της Ελλάδας στο χώρο των συνεδρίων και επιβεβαιώνει την ευκαιρία για την τοποθέτηση της χώρας με αξιώσεις στο διεθνή συνεδριακό χάρτη.
Τουρισμός 360: Ποια είναι η στρατηγική σας ως πρόεδρος του HAPCO για την ενίσχυση της διεθνούς προβολής της Ελλάδας ως προορισμού συνεδρίων; Έχετε βρει την απαραίτητη και επιθυμητή στήριξη από την πολιτεία; Τι προοπτικές ανοίγονται και τι στόχους θέτετε μετά την εκλογή σας και στο IAPCO για την προώθηση του Ελληνικού συνεδριακού τουρισμού;
Σίσσυ Λυγνού: Πρωταρχικός στόχος του Συνδέσμου μας είναι αναμφισβήτητα η ανάδειξη της αξίας και η προώθηση του Επαγγελματικού και Συνεδριακού Τουρισμού – Βιομηχανίας MICE στη χώρα μας, του «Διαμαντιού του Ελληνικού Τουρισμού».
‘Εχουμε αναφερθεί αρκετές φορές στο συγκεκριμένο κλάδο, που μπορεί να συμβάλλει έως και 7 φορές περισσότερο από τον μαζικό Τουρισμό στην εθνική οικονομία και ανάπτυξη, στην εποχικότητα και την απασχόληση, προσελκύει επισκέπτες υψηλών εισοδημάτων και επιπέδου και προβάλλει τη χώρα διεθνώς σε ένα σημαντικό κοινό.
Πρόκειται για το «δυνατό χαρτί» στη διάθεση των κρατών που θα έχουν την ωριμότητα να αξιοποίησουν.
Επιπλέον, σε μία περίοδο ώριμη και ιδιαίτερα ευνοική για τον Ελληνικό Τουρισμό, όπου όμως παράλληλα αναφερόμαστε στον «Υπερτουρισμό» και στην ανάγκη για τη χώρα μας να αναδείξει το ποιοτικό πρόσωπό της, ο κλάδος μας έρχεται να δώσει τη λύση. Λύση στο να βγει η Ελλάδα μπροστά ως κορυφαίος αλλά και «φρέσκος» συνεδριακός προορισμός, να προσελκύσει την αφρόκρεμα των «business travelers», διαθέτοντας παράλληλα αμέτρητα συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι του ανταγωνισμού, που σίγουρα έως έχουν αξιοποιηθεί στο ελάχιστο σε εθνικό επίπεδο.
Σε αυτό τον άξονα κινείται η στρατηγική μας μεταξύ άλλων και αυτός είναι και προσωπικός μου στόχος. Η εδραίωση της «συνεδριακής κουλτούρας» και της αποδοχής αλλά και «εκμετάλλευσης» της δύναμης του κλάδου μας σε τέτοιο βαθμό στη χώρα, που αυτομάτως θα οδηγήσει σε επενδύσεις, αναβάθμιση των υποδομών, δημιουργικό πλάνο προβολής/καμπάνιας για το ελληνικό MICE, ένταξη του κλάδου σε εθνική στρατηγική. Για όλα τα παραπάνω απαιτείται η στενή συνεργασία με την πολιτεία, κάτι με το οποίο έχουμε ξεκινήσει αλλά απαιτείται να συνεχίσουμε εντατικά.
Το στρατηγικό μας σχέδιο, όπως ανακοινώθηκε το 2020, περιλαμβάνει τους άξονες της εξωστρέφειας, της εκπαίδευσης, της ενδυνάμωσης. Σε αυτό το πλαίσιο κινηθήκαμε πολύ εντατικά τα τελευταία χρόνια και η αλήθεια είναι, παρά τις δυσκολίες της πανδημίας, καταφέραμε πολλά.
Με την ένταξη στον Σύνδεσμο μας, εδώ και τρία χρόνια, των μεγαλύτερων εταιρειών DMC της χώρας, τη συμμετοχή μας στην Παγκόσμια Ομάδα Εργασίας των Εθνικών Ενώσεων PCO της IAPCO, την υπογραφή μνημονίου με πανεπιστημιακά ιδρύματα και εθνικούς οργανισμούς με στόχο την ένταξη της εκπαίδευσης για τον κλάδο, αλλά και τη δημιουργία του Greek Meetings Alliance, της εθνικής συνεργασίας με το This is Athens Convention & Visitors Bureau και το Thessaloniki Convention Bureau για την ανάδειξη και την ανάπτυξη της εθνικής Βιομηχανίας Συνεδρίων και Εκδηλώσεων, αποδεικνύουμε έμπρακτα πως ο δρόμος για να καταστεί η Ελλάδα κορυφαίος συνεδριακός προορισμός, είναι δρόμος καινοτομίας και δημιουργικών συνεργειών.
Με μεγάλη χαρά έχουμε ήδη συνεργαστεί με τους κορυφαίους Φορείς και Οργανισμούς που ηγούνται του Τουρισμού της χώρας, όπως ΣΕΤΕ, ΙΝΣΕΤΕ, FEDHATTA, HATTA, ACVB, TCB αλλά και έχουμε ξεκινήσει και παραγωγικές συζητήσεις με τον ΕΟΤ, στο πλαίσιο δημιουργίας εθνικής καμπάνιας για τον κλάδο μας αλλά και αναβάθμισης της εικόνας μας στο εξωτερικό. Μένει πλέον να μπούμε σε τροχιά δράσεων ως προς τη συνεργασία με την πολιτεία, που επιβάλλεται να μας εμπιστευτεί, πριν καταφέρει πάλι ο ανταγωνισμός να μας ξεπεράσει.
Ο HAPCO & DES είναι παράλληλα περήφανο αλλά και πολύ ενεργό μέλος της Παγκόσμιας Ομάδας Εργασίας των Εθνικών Ενώσεων PCO της IAPCO, του παγκόσμιου Οργανισμού που εκπροσωπεί περισσότερους από 100 κορυφαίους οργανωτές συνεδρίων και εκδηλώσεων ανά τον κόσμο, και στοχεύει στην ανάδειξη και εξέλιξη του κλάδου διεθνώς.
Η προσωπική μου εθελοντική συμμετοχή στις εργασίες, επιτροπές και δράσεις του Διεθνούς Οργανισμού μετράει χρόνια, περισσότερα από 10, και στόχευε πάντα στη συμβολή μου στην ανάδειξη και ενδυνάμωση του διεθνούς τομέα των συνεδρίων, κινούμενη από την αγάπη μου για το επάγγελμα και τον τομέα στον οποίο δραστηριοποιούμαι. Συμμετέχω επίσης ενεργά στην εκπαιδευτική επιτροπή του διεθνούς Οργανισμού, που στοχεύει στην εκπαίδευση και ανάδειξη ταλέντων στον κλάδο.
Με την εκλογή μου στο Δ.Σ του Οργανισμού, εντάχθηκα ακόμα πιο δυναμικά στην ηγετική ομάδα της IAPCO, όπου συλλογικά με τους κορυφαίους οργανωτές διεθνώς, θέτουμε υψηλούς στόχους για το μέλλον του παγκόσμιου επαγγελματικού & συνεδριακού Τουρισμού. Η ανάδειξή μου, από τα μέλη αλλά και το Δ.Σ του Οργανισμού, σε εντολοδόχο Πρόεδρο για τη θητεία 2025-2027, εκτός από τεράστια τιμή, αποτελεί για μένα σημαντική ώθηση και κίνητρο ώστε να συμβάλλω στην περαιτέρω αναβάθμιση των επαγγελματικών προτύπων της βιομηχανίας επαγγελματιών διοργανωτών συνεδρίων, και την ανάδειξη του ζωτικού ρόλου του κλάδου μας στην ανάπτυξη τόσο σε διεθνές αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Θα μου δώσει επίσης την ευκαιρία να αναδείξω το πάθος αλλά και τον επαγγελματισμό των Ελλήνων επαγγελματιών οργανωτών συνεδρίων και εκδηλώσεων, και τη σύγχρονη εικόνα της χώρας ως προορισμός MICE.
Είναι σημαντικό στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως τα 4 γραφεία PCO μέλη τόσο του HAPCO & DES, αλλά και πιστοποιημένα μέλη της IAPCO, σε συνεργασία με το Athens Convention and Visitors Bureau κερδίσαμε το ετήσιο συνέδριο της IAPCO για το έτος 2026 για την Αθήνα. Μία σημαντική νίκη για τη χώρα μας.
Τ360: Προκλήσεις και προβλήματα του Συνεδριακού τουρισμού στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Προτεραιοτητες του HAPCO και IAPCO
Σ.Λ.: Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, πρωταρχικός στόχος είναι η εδραίωση της συνεδριακής κουλτούρας και η αντίληψη της αξίας και δυναμικής της εθνικής βιομηχανίας Συνεδρίων και Εκδηλώσεων. Από μόνος του ο στόχος αυτός αναδεικνύει την πρόκληση και την έλλειψη αλλά και το γεγονός ότι ο επαγγελματικός και συνεδριακός της χώρας δεν αποτελεί ακόμα προτεραιότητα.
Κάποιες από τις κυριότερες προκλήσεις, που έχουμε την ευκαιρία να αναδείξουμε, ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο, σε συνεργασία με τους κεντρικούς φορείς του Ελληνικού Τουρισμού:
- Η ένταξη του εθνικού επαγγελματικού και συνεδριακού τουρισμού στην εθνική στρατηγική για τον ελληνικό τουρισμό.
- Η έλλειψη εθνικής καμπάνιας, που ελπίζουμε εντός του 2024 να αποκτήσουμε, βάσει των συζητήσεών μας με τον ΕΟΤ
- Η εικόνα μας στις κορυφαίες συνεδριακές εκθέσεις, που είναι εξαιρετικά επείγον να αναβαθμιστεί, σε σχέση και με τον ανταγωνισμό
- Η ανάπτυξη και ενίσχυση των υποδομών, καθώς η χώρα μας χάνει σημαντικότατο εισόδημα από την έλλειψη συνεδριακών υποδομών για περισσότερους από 4.000-5.000 συνέδρους, αλλά και χώρων για κοινωνικές εκδηλώσεις για μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων, απομακρύνοντας έτσι σημαντικά διεθνή έργα και διοργανώσεις. Η Ελλάδα μας δεν θα καταφέρει να ανέβει στη παγκόσμια κατάταξη των συνεδριακών προορισμών, αν δεν λυθεί αυτό. Είναι πάγιο αίτημα, όχι μόνο από πλευράς των επαγγελματιών του κλάδου.
- Η υποστήριξη της Greek Meetings Alliance, με στόχο την εδραίωσή της ως εθνικό Convention Bureau. Και σε αυτό η Ελλάδα υστερεί, καθώς δεν εκπροσωπείται «συνεδριακά» από αρμόδιο φορέα.
- Η δημιουργία μητρώου συνεδρίων και εκδηλώσεων, που θα συμβάλλει στη σωστή καταγραφή του μεγέθους του κλάδου και κατά συνέπεια στη χάραξη σωστής στρατηγικής
- Η κοινή και αρμονική τιμολογιακή πολιτική και ειδικές ρυθμίσεις ΦΠΑ, ώστε να μπορούμε να ανταγωνιστούμε επιτυχώς άλλους προορισμούς
- Η εναρμόνιση του ΕΟΦ και ΣΦΕΕ για την έγκριση των ιατρικών συνεδρίων, ώστε να μην δημιουργούνται σημαντικά εμπόδια στην οργάνωσή τους
Τ360: Συνεδριακός τουρισμός: Ποιά είναι η πορεία της ζήτηση και τα βασικά μεγέθη του κλάδου για την Ελλάδα αλλά και διεθνώς; Διαφοροποιείται και πως η ζήτηση ανά προορισμό αλλά και ανά αγορά;
Σ.Λ.: Τα έτη 2022 και 2023 ο κλάδος μας επανήλθε σε μία κανονικότητα, η χώρα μας κατέγραψε μία σημαντική άνοδο στη διεθνή κατάταξη αλλά και αυξημένη δραστηριότητα στον κλάδο του MICE, των επαγγελματικών συναντήσεων, εκδηλώσεων και επιστημονικών συνεδρίων. Η ανάκαμψη αυτή οφείλεται κυρίως στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στις προσπάθειες εξωστρέφειας και ενεργοποίησης των συνεδριακών γραφείων πόλεων (convention bureaus) της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, τις προσπάθειες του Συνδέσμου μας να υποστηρίξει τον κλάδο, αλλά και στις διοργανώσεις που μεταφέρθηκαν από τις χρονιές της πανδημίας. Αναμφισβήτητα, η ανοδική πορεία του τομέα μας επηρεάστηκε και από τη άνοδο του Ελληνικού Τουρισμού, αποτέλεσμα του έργου της Ελληνικής Κυβέρνησης, του Υπουργείου Τουρισμού και ΕΟΤ.
Τα 3 χρόνια της πανδημίας, που αποτέλεσαν εμπόδιο για δυναμικές πωλήσεις και εξωστρέφεια στον κλάδο, σίγουρα θα δράσουν αρνητικά και στις επόμενες χρονιές, αυτό θα πρέπει να το αναμένουμε. Παρόλα αυτά, το 2023 κατεγράφη μία ικανοποιητική αύξηση στις ζητήσεις από διεθνείς φορείς, οργανισμούς και εταιρίες, που επιλέγουν την Ελλάδα ως προορισμό για την οργάνωσή τους.
Παρατηρήθηκε μία δυναμική στον αριθμό των διεθνών διοργανώσεων, που όμως προήλθαν από διεκδικήσεις – σε ιδιωτικό επίπεδο – που είχαν ενεργοποιηθεί προ πανδημίας (όπως γνωρίζουμε ένα διεθνές συνέδριο διεκδικείται τουλάχιστον 3-5 χρόνια πριν την έναρξή του), ενώ αντίστοιχα παρατηρήθηκε μία συστολή στην επιβεβαίωση των εταιρικών events. Κατεγράφη επίσης μία αύξηση στη ζήτηση για εγχώριο Συνεδριακό & Επαγγελματικό Τουρισμό.
Είναι ενθαρρυντικό ότι με τον ίδιο ρυθμό ζητήσεων φαίνεται να κινείται το 2024 αλλά και 2025, τόσο για εταιρικές εκδηλώσεις όσο και για επιστημονικά συνέδρια, με αρκετές διεκδικήσεις/προκηρύξεις να δίνουν την ευκαιρία στους επαγγελματίες του κλάδου να διεκδικήσουν διεθνή έργα σε βάθος 5ετίας.
Το 2024 λοιπόν φαίνεται ότι θα είναι μία «σταθερή» χρονιά για την Ελλάδα, με σημαντική ζήτηση σε όλο το φάσμα του Τουρισμού, σίγουρα και στον Επαγγελματικό & Συνεδριακό Τουρισμό. Αναμφισβήτητα θα παρατηρήσουμε το φαινόμενο του “last minute” και ευελπιστούμε το 2024 να κλείσει τελικά καταγράφοντας αύξηση από το 2023, είναι όμως νωρίς να το προβλέψουμε. Ολα τα παραπάνω αισιόδοξα προκύπτουν στο μεγαλύτερο βαθμό από το σημαντικό έργο και τον καθημερινό αγώνα όλων εμάς των επαγγελματιών, στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Σύμφωνα επίσης με διεθνείς μελέτες, αλλά και τις μετρήσεις του Συνδέσμου μας, ο εθνικός Επαγγελματικός και Συνεδριακός Τουρισμός μπορεί να συμβάλλει κατ΄ εκτίμηση με περισσότερο από 1,7 δις στην εθνική οικονομία, αποτελώντας παράλληλα πηγή εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους για το κράτος και τις τοπικές αρχές. Σημαντική συνεισφορά, σε καμία περίπτωση όμως ικανοποιητική, αν λάβουμε υπόψιν ότι αυτός ο τζίρος μας τοποθετεί στη 47η θέση σε παγκόσμιο επίπεδο σε άμεση συνεισφορά του κλάδου στην οικονομία, όταν την ίδια ώρα η Ισπανία βρίσκεται στη 12η και η Πορτογαλία στη 32η, σύμφωνα με διεθνή μελέτη του 2019.
Η δυναμική μας είναι πολύ μεγαλύτερη και αυτό αποδεικνύεται μέσω της ζήτησης που καταγράφεται, που σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί λόγω σημαντικής έλλειψης υποδομών και διαθεσιμότητας, λόγω υψηλών τιμών και σίγουρα λόγω έλλειψης εθνικού πλαισίου για τον κλάδο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ICCA, η Ελλάδα για το 2022 διατήρησε τη 10η θέση στην Ευρώπη, ενώ ανέβηκε τρεις θέσεις πάνω σε παγκόσμιο επίπεδο κατακτώντας τη 13η θέση από τη 16η που είχε πέρσι. Σε επίπεδο πόλεων, η Αθήνα βρέθηκε στην 1η δεκάδα, συγκεκριμένα στην 8η θέση σε ευρωπαϊκό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Αντίστοιχα, η Θεσσαλονίκη βρέθηκε στην 51η θέση σε ευρωπαϊκή και στην 78η θέση σε παγκόσμια κατάταξη.
Είναι σαφές λοιπόν ότι σε ένα μεγάλο βαθμό έχουν γίνει προσπάθειες αναβάθμισης και ανάπτυξης του προϊόντος σε τοπικό επίπεδο και αυτό οφείλεται σίγουρα στη δράση των Convention Bureau, του HAPCO & DES, αλλά και σε μεγάλο βαθμό των επαγγελματιών οργανωτών συνεδρίων και εκδηλώσεων, που με ιδιωτική πρωτοβουλία και ίδια μέσα/κόστος προσελκύουν διεθνείς διοργανώσεις στη χώρα. Μας είναι αρκετό αυτό; Όχι.
Εξακολουθούμε και παρουσιάζουμε αισθητή διαφορά στην κατάταξη σε σχέση με ανταγωνιστικούς προορισμούς, που τίποτα δεν έχουν να προσφέρουν παραπάνω από τη χώρα μας, διαφέρουν μόνο στη σημασία που δίνουν στον κλάδο των συνεδρίων.
Τ360: Ποιοί είναι οι προσωπικοί σας στόχοι για την θητεία σας στο IAPCO αλλά και στο HAPCO; Ποιά τα περιθώρια και ευκαιρίες συνεργασίας HAPCO και IAPCO;
Σ.Λ.: Ο HAPCO & DES, όπως αναφέρθηκε, είναι ήδη εταίρος της IAPCO, γεγονός που μας δίνει την ευκαιρία να παρέχουμε σημαντικά οφέλη στα μέλη μας τόσο στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, όσο και στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών αλλά και της γνώσης και καλών πρακτικών που επικρατούν διεθνώς. Συμμετέχει σε εκπαιδευτικές δράσεις και συμβάλλει στην παροχή γνώσης και στοιχείων για την ανάπτυξη του τομέα των συνεδρίων.
Αναφέρθηκα στον προσωπικό μου στόχο σε εθνικό επίπεδο παραπάνω και θα τον επαναλάβω – η εδραίωση της συνεδριακής κουλτούρας σε εθνικό επίπεδο, κάτι που θα οδηγήσει στην ώθηση της χώρας μας στον κόσμο του MICE με ταχύτατους ρυθμούς. Ο εθνικός και επαγγελματικός συνεδριακός τουρισμός να αποτελέσει κεντρικό άξονα εθνικής στρατηγικής για τον Τουρισμό, δεν μπορούμε να φανταστούμε σε τι θεαματικές εξελίξεις θα οδηγήσει αυτό.
Εάν αντιληφθούμε τι μπορούμε να πετύχουμε προστατεύοντας και προωθώντας την ελληνική βιομηχανία συνεδρίων και εκδηλώσεων, θα πάμε αυτομάτως πολύ γρήγορα ψηλότερα.
Στην IAPCO προσωπικός μου στόχος είναι να συμβάλλω, σε συνεργασία με τους κορυφαίους του κλάδου και στο μέγιστο των δυνατοτήτων μου στην προστασία του επαγγέλματός μας αλλά και στην ανάδειξη της δύναμης της παγκόσμιας αγοράς συνεδρίων και εκδηλώσεων. Η διεθνής αυτή οικογένεια αποτελείται από ηγέτες με πάθος, που δίνουν προσωπικό χρόνο, ενέργεια και πάθος, ώστε να συμβάλλουν στην εξέλιξη του επαγγέλματος και του κλάδου μας διεθνώς.
Τ360: Υποδομές – συνεδριακό κέντρο Αθήνας. Ποιές είναι οι σχετικές εξελίξεις; Υπάρχουν προβλήματα με το Ταεκβοντό;
Σ.Λ.: Αποτελεί αναμφισβήτητα πάγιο αίτημα των διοργανωτών και επαγγελματιών του κλάδου μας, όσα χρόνια με θυμάμαι να εμπλέκομαι στα θεσμικά, ως μέλος Δ.Σ της HAPCO & DES (περισσότερα από 15 χρόνια). Εκτιμώ πως το συγκεκριμένο θέμα δεν αποτελεί προτεραιότητα, ακόμα τουλάχιστον. Γίνεται μία προσπάθεια τώρα τόσο για την Αθήνα όσο και για τη Θεσσαλονίκη, όπως γνωρίζουμε, ελπίζουμε να οδηγήσει κάπου, βέβαια κάθε τέτοια προσπάθεια απαιτεία και την εις βάθος μελέτη αλλά και συζήτηση με τους επαγγελματίες και ειδικούς στον κλάδο.
Διαθέτουμε βέβαια άριστες υποδομές για φιλοξενία συνεδρίων και εκδηλώσεων, εξαιρετικά συνεδριακά ξενοδοχεία και σύγχρονα συνεδριακά κέντρα, όπως αυτό της Αθήνας, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο, και το αντίστοιχο της Θεσσαλονίκης, αλλά και πολλά άλλα στην περιφέρεια, οι υποδομές όμως, όπως αναφέρθηκε, δεν επαρκούν σε αυτή τη φάση ώστε να στεγάσουν μεγάλες διοργανώσεις.
Μία τόσο σημαντική επένδυση και υποδομή, δίπλα στις ήδη υπάρχουσες αξιόλογες θα ανεβάσει τη χώρα μας στη διεθνή κατάταξη, αλλά και τον παγκόσμιο συνεδριακό χάρτη (όπως έγινε στην περίπτωση του Δουβλίνου, Βαρκελώνης, Ρώμης, Βιέννης, Παρισιού, Λονδίνου, Βερολίνου κλπ) θα προσφέρει σημαντικό επιπλέον εισόδημα στη χώρα, καθώς επίσης και να διευρύνει την εποχικότητα.
Επιπλέον να αναφερθούμε σε κάποια σημαντικά στοιχεία:
Ετησίως η χώρα μας χάνει περισσότερες από 20 διεθνείς διοργανώσεις και περισσότερα από 60 εταιρικά/corporate events, που θα μπορούσαν να προσελκύσουν κοινό άνω των 4.000-5.000 συνέδρων/συμμετεχόντων ανά διοργάνωση, κοινό υψηλού επιπέδου και εισοδήματος, οι οποίες αντίστοιχα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν έμμεσο τζίρο στη χώρα, έως και 1δισ€ ετησίως, αλλά και πολλαπλάσια άλλα οφέλη. Τα συγκεκριμένα νούμερα αποτελούν συντηρητική εκτίμηση, καθώς η χώρα μας δεν διαθέτει μητρώο καταγραφής συνεδρίων και εκδηλώσεων, όπως ήδη αναφέρθηκε.
Η αναβάθμιση των υποδομών θα πρέπει να αποτελεί αναμφισβήτητα προτεραιότητα της πολιτείας, αν επιθυμούμε να μπούμε σε «σταθερή» τροχιά ποιοτικού επαγγελματικού προορισμού, αναπτύσσοντας την ήδη πολύ θετική εικόνα μας, τώρα σε αυτό το κρίσιμο momentum. Ας δούμε το παράδειγμα τόσων άλλων χωρών, που έχω την ευκαιρία μέσα από τη δραστηριότητά μου στο διεθνή οργανισμό, να παραθέτω συχνά, που έχουν επικρατήσει στην κορυφή της διεθνούς κατάταξης.
