Οι τάσεις στο food safety. Συνεχείς εξελίξεις, ανανεωμένοι κανονισμοί και αναδυόμενες τάσεις. Κάθε φορά οφείλουμε να πιάνουμε το νήμα του δυναμικού και συνεχώς μεταβαλλόμενου τομέα της ασφάλειας των τροφίμων από εκεί που το αφήσαμε. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να το ξετυλίξουμε από την αρχή…
Της Μαρίνας Αθηναίου
Είναι γνωστό ότι το 2018 ο ΠΟΥ θέσπισε την Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας Τροφίμων. Η φετινή ήταν αφιερωμένη στο θέμα: «Πιο ασφαλή τρόφιμα, καλύτερη υγεία». Πράγματι, ο πρωταρχικός λόγος που καθιστά την ασφάλεια των τροφίμων τόσο κομβική είναι, φυσικά, η ανθρώπινη υγεία, η οποία δέχτηκε ισχυρό πλήγμα τα τελευταία χρόνια λόγω της πανδημίας. Όπως αναφέρει η κυρία Χριστίνα Λαγογιάννη (Γεωπόνος, M.Sc., Ph.D., Commercial and R & D Department Leader | GEA Solutions): «Η υφιστάμενη Κοινοτική Νομοθεσία επιβάλλει μια σειρά ειδικών υποχρεώσεων σε όλη την παραγωγική διαδικασία τροφίμων (από τις βιομηχανίες έως και τα εστιατόρια), για να διασφαλίζεται ότι τα τρόφιμα πληρούν τις απαιτήσεις που θεσπίζονται από κοινοτικούς κανόνες.
Ο ελληνικές βιομηχανίες τροφίμων και ορισμένες επιχειρήσεις εστίασης όμως έχουν πάει ένα βήμα παρακάτω. Εκτός από τη μεταφορά της υφιστάμενης Κοινοτικής Νομοθεσίας στο Εθνικό Δίκαιο, έχουν υιοθετήσει κανονισμούς και προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για την παρασκευή τροφίμων. Έτσι, οι επιχειρήσεις τροφίμων πρέπει να διασφαλίζουν ότι στην αγορά διατίθενται μόνο τρόφιμα που είναι ασφαλή, υγιεινά και κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση και κάτι τέτοιο θα πρέπει να αποδεικνύεται από την ετικέτα τους». Άλλωστε, τα ασφαλή τρόφιμα είναι ένας από τους πιο κρίσιμους παράγοντες που μπορεί να εγγυηθούν την καλή υγεία. Αποδεδειγμένα, η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών οδηγεί στη μείωση των απουσιών από το σχολείο ή το χώρο εργασίας.
“Τα ασφαλέστερα τρόφιμα είναι άμεσα συνδεδεμένα με την καλύτερη ποιότητα ζωής.”
Οι ασθένειες που συνδέονται με τη διατροφή επηρεάζουν έναν στους δέκα ανθρώπους παγκοσμίως κάθε χρόνο και αφορούν από μικρές και πρόσκαιρες οχλήσεις έως σοβαρότερες ασθένειες, μεταξύ των οποίων και ο καρκίνος. Τα ασφαλέστερα τρόφιμα είναι λοιπόν άμεσα συνδεδεμένα με την καλύτερη ποιότητα ζωής, και γι’ αυτό χρειάζεται η συνεργασία των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής, όσον αφορά τους μηχανισμούς ασφαλείας σε παγκόσμιο, εθνικό, καθώς και τοπικό επίπεδο. Είναι δεδομένο ότι οι επιχειρήσεις τροφίμων διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο σ’ αυτή τη διαδικασία και έρχονται να συνδράμουν σε αυτό, μέσω της συμμόρφωσής τους με τα διεθνή πρότυπα ασφαλείας, και να συνδιαμορφώσουν μια κουλτούρα για την ασφάλεια των τροφίμων. Μια κουλτούρα που για να αναπτυχθεί χρειάζεται αφοσίωση, ώστε να καταφέρει εντέλει να περάσει σε κάθε τμήμα μιας επιχείρησης, να υιοθετηθεί από κάθε στέλεχος, κάθε υπάλληλο, κάθε προμηθευτή.
Οι τάσεις στην ασφάλεια των τροφίμων για το 2022
Η βιομηχανία τροφίμων εισέρχεται σε μια «νέα κανονικότητα» μετά την πανδημία – με μια ακόμα πιο ισχυρή, ενδυναμωμένη προσέγγιση στην ασφάλεια των τροφίμων, καθώς και με τα τελευταία trends στο πεδίο να αγγίζουν κατά κύριο λόγο θέματα όπως είναι η αυτοματοποίηση και η ψηφιοποίηση διαδικασιών, οι πιο υγιεινές επιλογές, η βιωσιμότητα, αλλά και η διαφάνεια σε κάθε στάδιο του ταξιδιού των προϊόντων, από την παραγωγή μέχρι το πιάτο του καταναλωτή. Η πανδημία του κορωνοϊού άλλαξε άρδην τις τάσεις για την ασφάλεια των τροφίμων καθώς και τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται από τις επιχειρήσεις σε καθημερινή βάση. Άλλωστε και οι ίδιοι οι καταναλωτές αναμένουν πλέον μια διαφοροποιημένη και αυστηρότερη προσέγγιση στην ασφάλεια και στους κανονισμούς που αφορούν τα τρόφιμα και την εφοδιαστική αλυσίδα. Με το πέρασμα των ετών, η βιομηχανία τροφίμων έχει αναπτύξει πολλούς τρόπους για την προστασία της δημόσιας υγείας. Όμως, πέρα από τους κανονισμούς που έχει θεσπίσει, αγκαλιάζει πλέον δυναμικά και την τεχνολογία και τη χρήση εξειδικευμένων προγραμμάτων λογισμικού, που είναι σε θέση να διασφαλίσουν μια πιο διάφανη αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων αλλά και μια πιο βιώσιμη λειτουργία των επιχειρήσεων, μέσω του εξορθολογισμού πλήθους διαδικασιών.
Πρώτα η ασφάλεια!
Η προτίμηση και ζήτηση των καταναλωτών για αυστηρότερους όρους στον τομέα της ασφάλειας των προϊόντων είναι ουσιαστικά και ο νούμερο ένα παράγοντας που ορίζει τις πιο πρόσφατες επιμέρους τάσεις στη βιομηχανία των τροφίμων. Ο κλάδος στοχεύει να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των καταναλωτών, αν και η παγκόσμια κοινότητα βλέπει το οριστικό τέλος της πανδημίας να πλησιάζει και έχει αποφανθεί ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να στηρίζουν ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μέσω των τροφίμων. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις παραμένουν σε επαγρύπνηση, αφού η πανδημία έχει τονίσει τη σημασία της ασφάλειας των τροφίμων για τις επιχειρήσεις του κλάδου και έχει τονώσει τη ζήτηση για τρόφιμα υγιεινά και με σαφή πρότυπα ασφαλείας. Η αυξημένη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τέτοιου είδους θέματα μοιραία καθιστά την ασφάλεια πρώτη προτεραιότητα.
Η βιωσιμότητα ο μόνος δρόμος προς την επιβίωση
Η βιωσιμότητα τα τελευταία χρόνια μετατρέπεται σε κάτι σαν λέξη-κλειδί όταν κάνουμε λόγο για τάσεις σε διάφορους κλάδους. Από τη βιομηχανία της μόδας ή την αρχιτεκτονική ως και τη βιομηχανία τροφίμων, η περιβαλλοντική ευθύνη των επιχειρήσεων να προστατεύσουν τους φυσικούς πόρους κρίνεται απαραίτητη. Η εξεύρεση τρόπων για να γίνει ο κλάδος πιο βιώσιμος, ενόσω ο κόσμος αντιμετωπίζει τη διαρκώς αυξανόμενη απειλή της κλιματικής αλλαγής, οδηγεί τις επιχειρήσεις τροφίμων στην ανάπτυξη συστημάτων που θα μειώσουν την ανάγκη συλλογής υλικών από φυσικούς πόρους, σε κάθε περίπτωση χωρίς να βλάπτεται το περιβάλλον ή η επισιτιστική ασφάλεια.
Σήμερα οι καταναλωτές θέλουν να γνωρίζουν την πορεία, την ιστορία ενός προϊόντος που φτάνει στο σπίτι τους, και ιδιαίτερα τον τρόπο παρασκευής των τροφίμων τους, καθώς θέλουν να είναι σίγουροι ότι οι διατροφικές τους επιλογές είναι βιώσιμες. Θέλουν να κάνουν επιλογές που θα επιτρέψουν την πλήρη λειτουργικότητα του εφοδιαστικού τροφικού συστήματος στο σήμερα και στις ανάγκες του παρόντος, χωρίς όμως να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες. Σε κάθε περίπτωση, για να είναι βιώσιμο, ένα σύστημα πρέπει να είναι αποτελεσματικό και να χρησιμοποιεί πόρους με σύνεση. Η διαφάνεια, η ασφάλεια και η βιωσιμότητα της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων είναι σημαντικοί παράγοντες τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους καταναλωτές. Η κοινή χρήση αποδεικτικών αποτυπωμάτων άνθρακα, ηθικών και θεμιτών εμπορικών πρακτικών κ.λπ. θα γίνει πιο συχνή.
