Φαίνεται –τελευταία ολοένα και πιο έντονα– πως η διαπίστωση ότι ο εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος με τη συνδυαστική ανάπτυξη διαφορετικών μορφών τουρισμού ξεφεύγει από τα «στενά» όρια μίας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής, ή ακόμη και περιφέρειας, και αφορά ολόκληρη τη χώρα. Πόσο απέχει από την πραγματικότητα μία τέτοια θεώρηση;
Θα έλεγα πως πρόκειται για ένα ζήτημα που συνδέεται με τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος σε συνάρτηση με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής. Αυτή είναι η ιδέα της πολυκεντρικής ανάπτυξης. Είναι δεδομένο ότι δεν μπορούν όλα τα νησιά να είναι προορισμοί για μαζικό τουρισμό, αλλά πρέπει να διαμορφώσουν το δικό τους αναπτυξιακό πρότυπο στον τουρισμό, να επενδύσουν σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού και να αξιοποιήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Αυτό προϋποθέτει τη δημιουργία ενός ξεχωριστού και αυτόνομου destination brand για κάθε προορισμό, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε τοπικό επίπεδο.
Η κρουαζιέρα το 2017, αλλά και το 2018, βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση εξαιτίας της ανυπαρξίας μίας ολοκληρωμένης πολιτικής στήριξης της κρουαζιέρας. Και αυτό, καθώς δεν είμαστε, ως χώρα, ανταγωνιστικοί σε ό,τι αφορά το κόστος, αλλά και τις παρεχόμενες υπηρεσίες σε λιμάνια και αεροδρόμια.
Είναι δεδομένο πως όποιος παραμένει ακίνητος τον προσπερνά η εποχή του… Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να είμαστε προσκολλημένοι σε μοντέλα που θεωρούνται πλέον παρωχημένα ή εμφανίζουν σημάδια κόπωσης. Οι ταξιδιωτικές συνήθειες αλλάζουν, δημιουργούνται νέες απαιτήσεις, αλλά ταυτόχρονα «ανοίγουν» και νέες αγορές. Μία αναδυόμενη και μεγάλη τουριστική αγορά είναι, λ.χ., η Κίνα, με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά αλλά και απαιτήσεις. Για παράδειγμα, οι Κινέζοι τουρίστες, που αυξάνονται θεαματικά σε ετήσια βάση, δεν κάνουν διακοπές την περίοδο αιχμής, αλλά σε άλλες περιόδους. Ταυτόχρονα, έχουν διαφορετικές αναζητήσεις ως επισκέπτες που θα πρέπει να τις καλύψουμε, για να είμαστε ελκυστικοί ως τουριστικός προορισμός.
Ένα από τα ζητήματα που απασχολεί τους οργανωμένους κλαδικούς φορείς της εγχώριας τουριστικής βιομηχανίας είναι η… πολυπλόκαμη και διαρκώς θέτουσα πάσης φύσεως εμπόδια διάσταση των συναρμοδιοτήτων μεταξύ πλήθους διαφορετικών υπουργείων και απειράριθμων υπηρεσιών. Υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος αντιμετώπισής του;
Αναμφίβολα, μία σημαντική κίνηση που πρέπει να γίνει, και θα γίνει, είναι η κωδικοποίηση όλης της νομοθεσίας που αφορά στον τουρισμό, που σήμερα είναι διάσπαρτη. Σε δεύτερο επίπεδο, στο θέμα των αδειοδοτήσεων, η δέσμευσή μας είναι η απλοποίηση του πλαισίου. Προκειμένου να ξεπεραστούν τα εμπόδια που θέτει η γραφειοκρατία στις επενδυτικές πρωτοβουλίες, θα πρέπει να δημιουργηθεί μία ενιαία αδειοδοτική αρχή σε επίπεδο υφυπουργού, ώστε, όταν υπάρχουν καθυστερήσεις από τη διοίκηση, η εν λόγω Αρχή να αδειοδοτεί, τουλάχιστον τις μεγάλες και τις μεσαίες επενδύσεις, από ένα επίπεδο και πάνω.
Με εξαίρεση τα περιφερειακά αεροδρόμια, που βρίσκονται σε διαδικασία εκ βάθρων ανανέωσης και λειτουργικής αναβάθμισης, τα υπόλοιπα πνέουν τα λοίσθια σε επίπεδο λειτουργικών υποδομών. Υπάρχει κάποια πρόβλεψη εκ μέρους της Νέας Δημοκρατίας για αυτά;
Καταρχάς, δεν χρειάζεται να υπενθυμίσω τι έλεγαν ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ για την παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Ξεκίνησαν με απειλές προς τους επενδυτές για ακύρωση του διαγωνισμού και της σύμβασης παραχώρησης, συνέχισαν με υποσχέσεις για επαναδιαπραγμάτευση και τελικά υπέγραψαν τη σύμβαση και επικύρωσαν τον διαγωνισμό που εμείς είχαμε ολοκληρώσει, με σημαντική καθυστέρηση και κόστος. Και αυτό, καθώς καθυστερήσαμε να εισπράξουμε δημόσια έσοδα ύψους 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ, που ήταν και το τίμημα από τον διαγωνισμό παραχώρησης των 14 αεροδρομίων. Είναι δεδομένο ότι μόνο η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να δρομολογήσει τις διαδικασίες για την αξιοποίηση και αναβάθμιση και των υπόλοιπων αεροδρομίων. Τα εν λόγω αεροδρόμια, να σας θυμίσω, ότι έχουν μεταφερθεί στο Υπερταμείο και ανέρχονται συνολικά σε 23.
Από αυτά, τα 7 είναι κερδοφόρα, τέσσερα έχουν προοπτικές ανάπτυξης, ενώ τα υπόλοιπα είναι ζημιογόνα και θα είναι δύσκολο να υπάρξει ενδιαφέρον για αυτά, αν υπάρξει προκήρυξη για τη μεμονωμένη αξιοποίησή τους. Πιστεύω ότι η καλύτερη λύση είναι η αξιοποίηση να γίνει με clusters, δηλαδή, μαζί με ένα κερδοφόρο αεροδρόμιο ή μαζί με ένα αεροδρόμιο με μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης να παραχωρείται και ένα μικρό περιφερειακό αεροδρόμιο.
Εδώ και χρόνια, η χώρα μας βιώνει την απουσία ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον τουρισμό…
Η Νέα Δημοκρατία έχει ήδη διαμορφώσει το νέο Χωροταξικό για τον τουρισμό. Για εμάς αυτό συνδέεται με την ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού τουρισμού και την έννοια της αειφορίας. Τα βασικά δομικά στοιχεία του θα είναι η αύξηση της αρτιότητας στις αναπτυγμένες και στις αναπτυσσόμενες περιοχές, με την ταυτόχρονη δημιουργία κινήτρων για επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, σύνθετα τουριστικά καταλύματα και για τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων τουριστικών εγκαταστάσεων.
Θα υπάρξει αναπροσαρμογή των συντελεστών δόμησης για την ανάπτυξη ήπιων τουριστικών εγκαταστάσεων με σεβασμό στο περιβάλλον και στην έννοια της διαμόρφωσης ενός σωστά οργανωμένου χώρου. Παράλληλα, θα λάβει χώρα η θεσμοθέτηση κανονιστικού πλαισίου για την ανάπτυξη εναλλακτικών και νέων μορφών τουρισμού με την παραχώρηση λιμενικών εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης επιβατών κρουαζιέρας, την ανάπτυξη του καταδυτικού τουρισμού και τη δημιουργία υποβρύχιων μουσείων, τη δυνατότητα χωροθέτησης γηπέδων γκολφ, την αποκατάσταση και αξιοποίηση εγκαταλειμμένων οικισμών, την ανάπτυξη τοπικών δικτύων φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος με έμφαση στον αγροτουρισμό και στον οινοτουρισμό.
Η χώρα μας διακρίνεται από ένα ξενοδοχειακό στοκ που, σε μεγάλο ποσοστό, απαιτεί και χρήζει εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης. Λειτουργικό και ενεργειακό. Έχετε συμπεριλάβει την εν λόγω διαμορφούμενη πραγματικότητα στους απώτερους σχεδιασμούς σας;
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, παρουσίασε συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη πρόταση. Είναι δεδομένο ότι η χώρα έχει ένα σημαντικό κτηριακό απόθεμα σε τουριστικά καταλύματα που χρειάζονται εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση. Η αξιοποίησή του μπορεί να γίνει με το νέο Χωροταξικό, με έναν νέο αναπτυξιακό νόμο για τον τουρισμό, αλλά και με την παροχή επαρκών κινήτρων, όπως λ.χ. η αναστολή του ΦΠΑ στην οικοδομική δραστηριότητα για τρία χρόνια και έκπτωση φόρου ίση με το 40% της δαπάνης για την αισθητική και ενεργειακή αναβάθμιση, συντήρηση και αξιοποίηση των υφιστάμενων κτηρίων.
Την τελευταία τριετία, η χώρα μας δείχνει να έχει ευνοηθεί από τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου. Κατάσταση, η οποία φέτος άρχισε να αλλάζει. Πόσο έτοιμοι θεωρείτε πως είμαστε ως χώρα και βιομηχανία προκειμένου να ανταγωνιστούμε επί ίσοις όροις άλλους «παίκτες» της αγοράς;
Θα σας έλεγα ότι ο ελληνικός τουρισμός, όλα αυτά τα χρόνια της υποχώρησης του τουρισμού στην Τουρκία αλλά και στην Αίγυπτο, ευνοήθηκε μεν, αλλά όχι στον βαθμό που θα έπρεπε. Τη μερίδα του λέοντος απέσπασε η Ισπανία. Από το 2018, είναι ήδη ορατή η ανάκαμψη της Τουρκίας, που έχει ένα πολύ φθηνό τουριστικό πακέτο, ενώ ταυτόχρονα ευνοείται και από την πτώση στην τιμή της λίρας. Η δική μας απάντηση πρέπει να είναι η επένδυση στην ποιότητα, η προσέλκυση επισκεπτών υψηλού εισοδήματος μέσα από τη δημιουργία σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, καθώς επίσης και η μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων που πλήττουν την ανταγωνιστικότητα του τουρισμού μας. Όλα αυτά, όμως, προϋποθέτουν μία νέα κυβέρνηση, που θα βγάλει τον τουρισμό από τον αυτόματο πιλότο!
