silver τουρισμό Τα μεγέθη που σχετίζονται με τον τουρισμό τρίτης ηλικίας είναι τόσο μεγάλα και διαρκώς αναπτυσσόμενα, που αναμένεται να αποτελέσουν έναν από τους πρωταρχικούς πυλώνες-αγορές για την άντληση πρόσθετης κίνησης και πολύτιμων εσόδων. Άραγε, η χώρα μας θα μπορούσε να διεκδικήσει ένα αξιοσημείωτο μερίδιο;
Ιατρικός κι ιαματικός τουρισμός αξίας 13,6 δις ευρώ
Οπως προκύπτει από σειρά μελετών σε διεθνές επίπεδο, ο τουρισμός της τρίτης ηλικίας αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της τουριστικής βιομηχανίας σε ουκ ολίγες χώρες στο εξωτερικό. Μάλιστα, στην Ευρώπη, το ποσοστό των ταξιδιών που αντιστοιχεί σε ηλικιωμένους αναμένεται να αυξηθεί σε 26% το 2030 και 32% το 2050. Κι αυτό, έναντι 15% το 2010! Όπως εκτιμάται, μέχρι το 2050, το 1/3 της συνολικής τουριστικής δαπάνης στην Ευρώπη θα προέρχεται από άτομα των οποίων η ηλικία ξεπερνά τα 65 έτη. Την ίδια στιγμή, όσοι ταξιδεύουν σε τρίτες χώρες για ιατρικούς λόγους σε ετήσια βάση κυμαίνονται από 5 μέχρι 14 εκατομμύρια, γεννώντας ετήσιο τζίρο δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής κι ομάδα ερευνητών, υπό τον συντονισμό του καθηγητή κοινωνικής και προληπτικής ιατρικής του ΕΚΠΑ, Γιάννη Τούντα, εκπόνησαν για λογαριασμό της διαΝΕΟσις μια ολοκληρωμένη μελέτη. Σκοπός της; Να σκιαγραφήσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις υποκατηγορίες των κλάδων της τουριστικής βιομηχανίας, να προσδιορίσει τα οφέλη που θα μπορούσε να αποκομίσει η ελληνική οικονομία, καθώς επίσης και να προτείνει συγκεκριμένους τρόπους για την ανάπτυξη καλύτερων υποδομών και βελτίωση του θεσμικού πλαισίου.
Ο τουρισμός ευεξίας μπορεί να αποφέρει 13,5 δισεκατομμύρια ευρώ και 171.000 θέσεις εργασίας σε μια πενταετία.
Μόλις 85.000 οι επισκέπτες ιατρικού τουρισμού στην Ελλάδα!
Το Global Wellness Institute εκτιμά ότι περίπου το 7% όλων των εγχώριων και διεθνών ταξιδιών είναι ταξίδια ιαματικού τουρισμού και τουρισμού υγείας. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 2013 η Ταϊλάνδη προσέλκυσε 1,2 εκατ. ασθενείς, το Μεξικό 1 εκατ., οι ΗΠΑ 800.000, η Σιγκαπούρη 600.000 κι η Ινδία 400.000. Η Τουρκία, με 42 διεθνώς πιστοποιημένα νοσοκομεία ιατρικού τουρισμού, το 2015 ξεπέρασε τους 600.000 ασθενείς/επισκέπτες. Όσο για τη χώρα μας; Προσελκύει περίπου 85.000 τέτοιους τουρίστες σε ετήσια βάση. Εάν αναρωτιέστε τι αναζητούν, η απάντηση είναι ορθοπεδικές, ογκολογικές, αισθητικές, καρδιολογικές και νευρολογικές-νευροχειρουργικές ιατρικές θεραπείες, καθώς επίσης και θεραπείες γονιμότητας.
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, ο μέσος ασθενής ταξιδιώτης στην Ελλάδα είναι ηλικίας 45-55 ετών, μεσαίου ή ανώτερου εισοδήματος, ο οποίος μένει, κατά μέσο όρο, 7 ημέρες, συνοδεύεται από ένα ακόμα άτομο, έρχεται συνήθως στην Αθήνα και ξοδεύει περίπου 5.000 ευρώ μαζί με τον συνοδό του, τη στιγμή που οι απλοί τουρίστες ξοδεύουν 1.500 ευρώ για το ίδιο χρονικό διάστημα. Σε έρευνα του 2014, εκτιμήθηκε ότι περίπου 500.000 επισκέπτες από τις 4 βασικές χώρες προέλευσης τουριστών στην Ελλάδα έχουν ανεκπλήρωτες ανάγκες υγείας, δηλαδή ανάγκες για θεραπεία που δεν μπορούν να ικανοποιήσουν στη χώρα τους για οποιονδήποτε λόγο (οικονομικό, χρονική αναμονή κ.ά.).
Η αναφορά των παραδειγμάτων της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, ορισμένων από τις πιο προηγμένες τουριστικά χώρες στη Γηραιά Ήπειρο, είναι ενδεικτική, προκειμένου να υπάρξει μια σφαιρικότερη εικόνα, σχετικά με το πώς αντιλαμβάνονται κι αντιμετωπίζουν τον τουρισμό τρίτης ηλικίας, αλλά κι αυτόν της υγείας. Εκεί, κατασκευάζονται συγκροτήματα κατοικιών που καλύπτουν τις ειδικές απαιτήσεις του συγκεκριμένου κοινού, ενώ την ίδια στιγμή προωθείται ποικιλοτρόπως κι η μετεγκατάσταση ηλικιωμένων από άλλες χώρες. Για παράδειγμα, στην Ισπανία το πρόγραμμα European Senior Tourism (EST) προσελκύει Ευρωπαίους τουρίστες τρίτης ηλικίας σε ισπανικούς τουριστικούς προορισμούς, με πολύ χαμηλές τιμές, κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου ή της άνοιξης. Το πρόγραμμα IMSERSO επιδοτεί τη βελτίωση τουριστικών υποδομών, ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν άτομα της τρίτης ηλικίας ή άτομα με αναπηρίες, ενώ επιδοτεί και προγράμματα κοινωνικού τουρισμού για ηλικιωμένους. silver τουρισμό
(Πολλά) κέρδη ενόψει…
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ερευνητικής ομάδας, αν όλα γίνονταν σωστά (υποδομές, θεσμικό πλαίσιο, εκπαίδευση κ.ο.κ.), ο τουρισμός τρίτης ηλικίας, η πώληση κατοικιών, η διαμονή μακράς διάρκειας ξένων τρίτης ηλικίας, ο ιατρικός τουρισμός κι ο ιαματικός τουρισμός μπορούν, συνολικά, να προσθέσουν στο ΑΕΠ της χώρας 13,6 δισεκατομμύρια ευρώ, καθώς και 173.000 νέες θέσεις εργασίας σε διάστημα πέντε χρόνων. Ο τουρισμός ευεξίας, που απευθύνεται και σε νεότερους τουρίστες, μπορεί να αποφέρει περίπου άλλα τόσα, δηλαδή 13,5 δισεκατομμύρια ευρώ και 171.000 θέσεις εργασίας σε πέντε χρόνια. silver τουρισμό
Ο ιατρικός κι ο ιαματικός τουρισμός μπορούν, συνολικά, να προσθέσουν στο ΑΕΠ της χώρας μας 13,6 δισεκατομμύρια ευρώ, καθώς και 173.000 νέες θέσεις εργασίας σε διάστημα πέντε χρόνων!
Ενδεικτικά, μόνο για την αγορά των «snowbird» τουριστών, αν θέσουμε ως στόχο να κατακτήσουμε το 15% της αγοράς δεύτερης κατοικίας για Bορειοευρωπαίους συνταξιούχους, τότε θα χρειαστούμε 400.000 κατοικίες τα επόμενα 20 χρόνια. Με την πώληση (ή μακροχρόνια ενοικίαση) 20.000 κατοικιών τον χρόνο και με τους νέους ιδιοκτήτες να περνούν κατά μέσο όρο 6 μήνες τον χρόνο στη χώρα μας, η επίδραση στο ΑΕΠ θα είναι πάνω από 5 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, δημιουργώντας παράλληλα περίπου 60.000 νέες θέσεις εργασίας! Αρκεί να σημειωθεί πως για κάθε πέντε παραθεριστικές κατοικίες στη χώρα μας δημιουργείται μία μόνιμη θέση πλήρους απασχόλησης στους τομείς της συντήρησης και καθαριότητας κτηρίων ή της φροντίδας κήπων. silver τουρισμό
Επιπροσθέτως, οι επισκέπτες μακράς διάρκειας, ήτοι οι συνταξιούχοι, φέρνουν μαζί το εισόδημά τους, αυξάνοντας την κατανάλωση, χωρίς αυτό να έχει αρνητικές συνέπειες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Όσο για τον κλάδο της φιλοξενίας, θα κάνει πράξη την πολυπόθητη επέκταση της τουριστικής σαιζόν, αναβαθμίζοντας και το τουριστικό προϊόν.
Ποια θεσμικά και πολιτικά βήματα πρέπει να γίνουν
Εκτός, όμως, από την καταγραφή των προβλημάτων, η έρευνα καταλήγει σε μια σειρά από προτάσεις που άπτονται πρωτίστως της πολιτικής, η οποία με τη σειρά της θα πυροδοτήσει επιμέρους αλλαγές κι εξελίξεις, μεταξύ άλλων με τους ενδιαφερόμενους επενδυτές στον συγκεκριμένο τομέα. Τέτοιες είναι:
- Αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τον ιατρικό τουρισμό. Μάλιστα, υπάρχει σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) από το 2013, η οποία, ωστόσο, δεν εφαρμόζεται.
- Μεταβολή του θεσμικού πλαισίου, το οποίο εμποδίζει τις μεγάλες επενδύσεις σε οργανωμένα συγκροτήματα κατοικιών εκτός σχεδίου πόλης. Αυτά περιλαμβάνουν κι υπηρεσίες ψυχαγωγίας κι υγείας.
- Θα πρέπει να υπάρξει σαφής βελτίωση τόσο των υπηρεσιών όσο και των υποδομών εξυπηρέτησης, μετακίνησης, πρόσβασης κι ασφάλειας σε όλες τις περιοχές υποδοχής τουριστών τρίτης ηλικίας.
- Οι υπηρεσίες υγείας της χώρας κι οι υποδομές των υπαρχόντων μονάδων οφείλουν να αναβαθμιστούν άμεσα.
- Θα πρέπει να υπάρχει αδειοδότηση για ιατρικές υπηρεσίες μέσα στις τουριστικές υποδομές.
- Θα πρέπει να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για τη δυνατότητα επέκτασης της τουριστικής περιόδου σε περιοχές εκτός των αστικών κέντρων.
- Θα πρέπει να επιδιωχθεί και να διευκολυνθεί η απόκτηση διεθνούς πιστοποίησης για τις μονάδες ιατρικού τουρισμού.
- Οφείλεται να διευκολυνθούν οι διαδικασίες έγκρισης βίζας για μακρόχρονη παραμονή σε άτομα τρίτης ηλικίας.
- Θα πρέπει να προωθηθούν εξειδικευμένα προγράμματα εκπαίδευσης-κατάρτισης για το εμπλεκόμενο προσωπικό στον τουρισμό τρίτης ηλικίας.
- Προτείνεται η ίδρυση Εθνικού Συμβουλίου Τουρισμού Υγείας.
- Σε κάθε προορισμό που επιθυμεί να αποτελέσει προορισμό τουρισμού τρίτης ηλικίας, θα πρέπει να δημιουργηθούν αντίστοιχα cluster.
- Απαιτείται destination branding & marketing για κάθε προορισμό.
- Από την πλευρά του, το Υπουργείο Τουρισμού θα πρέπει να συνεχίσει να δίνει έμφαση στην ανάδειξη της Ελλάδας σε κορυφαίο, ασφαλή προορισμό 365 ημέρες τον χρόνο.
- O δε EOT οφείλει να συνεχίσει να συμμετέχει σε διεθνείς εκθέσεις για την προβολή του τουρισμού μακράς διαμονής/παραχείμασης και να συνάπτει διακρατικές δράσεις συνεργασίας.
- Χρειάζεται εκτεταμένη τεχνική βοήθεια κι υποστήριξη στους δήμους, για να προσελκύσουν επενδύσεις ιδιωτικού κεφαλαίου και να αναπτύξουν τουρισμό τρίτης ηλικίας. silver τουρισμό
