Γιάννης Ρέτσος – Πρόεδρος ΣΕΤΕ. Παρά τα αισιόδοξα μηνύματα, είναι νωρίς να προσδιοριστεί η ζήτηση για το 2023.
Τη χρονιά που πέρασε, η μεγάλη ζήτηση ανέδειξε θέματα όπως την ανάγκη για ανθρώπινο δυναμικό. Είναι απαραίτητη η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τον Τουρισμό, μέσα από ουσιαστική διαβούλευση και διάλογο. Αν παρακολουθήσουμε και προσαρμοστούμε στις νέες τάσεις, η Ελλάδα μέχρι το 2030 θα μπορεί να έχει 27 δισ. ευρώ σε εισπράξεις, 50 εκατ. επισκέψεις και 307 εκατ. διανυκτερεύσεις. Ο Γ. Ρέτσος μιλάει στο περιοδικό «Τουριστική Αγορά» για μια σειρά από σημαντικά θέματα του ελληνικού τουρισμού που προσδιορίζουν το παρόν αλλά κυρίως το μέλλον του.
Πώς κρίνετε την πορεία της φετινής τουριστικής χρονιάς και ποιες θεωρείτε ότι είναι οι προοπτικές της επόμενης; Ποιοι παράγοντες θα επηρεάσουν την εξέλιξη της ζήτησης και ποιες δράσεις προτείνετε από πλευράς κράτους και επιχειρήσεων;
Το 2022 ήταν ακόμη μία απρόβλεπτη χρονιά, με πολλαπλές υγειονομικές, γεωπολιτικές και οικονομικές κρίσεις. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο ελληνικός τουρισμός, με την αξιοποίηση του ισχυρού brand της χώρας, κατάφερε να ανακτήσει, σε ό,τι αφορά τα έσοδα, τα προ πανδημίας επίπεδα, που είχαν φτάσει στα 18,2 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η μεγάλη ζήτηση ανέδειξε ζητήματα που απασχολούν και θα συνεχίσουν να απασχολούν τόσο τον ελληνικό, όσο και τον διεθνή τουρισμό, όπως οι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό. Παράλληλα, η ενεργειακή κρίση, η αύξηση του πληθωρισμού και των επιτοκίων, καθώς και ο κίνδυνος για οικονομική επιβράδυνση, δημιουργούν νέα δεδομένα στην προσπάθεια για τη διατήρηση της ανάκαμψης. Σε σχέση με το 2023, αν και είναι νωρίς ακόμη να προσδιοριστεί η ζήτηση, τα πρώτα μηνύματα είναι αισιόδοξα. Σε κάθε περίπτωση, όπως και τα προηγούμενα χρόνια έτσι και τώρα, θα διατηρήσουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με το Υπουργείο Τουρισμού και τα άλλα συναρμόδια υπουργεία για την κατάθεση προτάσεων και την κατά περίπτωση αντιμετώπιση κάθε ζητήματος που μπορεί να ανακύψει, προς όφελος του ελληνικού τουρισμού.
“Λόγω της τεράστιας αύξησης στο ενεργειακό κόστος, οι επόμενοι μήνες αναμένονται δύσκολοι για τις τουριστικές επιχειρήσεις που βρίσκονται σε λειτουργία και ιδιαίτερα σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές της χώρας.”
Πόσο βάσιμη θεωρείτε την επίτευξη της επέκτασης της τουριστικής περιόδου υπό τις παρούσες συνθήκες; Τι απαιτείται;
Ο ΣΕΤΕ έχει καταθέσει την πρότασή του για τη σταδιακή άμβλυνση της εποχικότητας, τη χωρική επέκταση της τουριστικής δραστηριότητας σε περιφέρειες και περιοχές με αναπτυξιακές δυνατότητες και την αύξηση της μέσης δαπάνης και της διάρκειας παραμονής ανά επισκέπτη. Η πρόταση περιλαμβάνεται στη μελέτη για την Εθνική Στρατηγική για τον Τουρισμό με ορίζοντα το τέλος της δεκαετίας. Στη μελέτη περιγράφεται, μεταξύ άλλων, η στρατηγική και συγκεκριμένες ενέργειες για τη βελτίωση όλου του φάσματος των αναγκαίων υποδομών, όχι μόνο των τουριστικών. Με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, που περιλαμβάνει Σχέδια Δράσης για ενδεικτικούς προορισμούς Περιφερειών, τα τουριστικά έσοδα της χώρας το 2030 μπορούν να φτάσουν σε 27 δισ. ευρώ, στις Περιφέρειες οι επισκέψεις σε 50 εκατ. και οι διανυκτερεύσεις σε 307 εκατ. Το αποτέλεσμα αυτό μπορεί να επιτευχθεί, αν προσαρμοστούμε στις νέες παγκόσμιες τάσεις που διαμορφώνουν τις εξελίξεις στον διεθνή και κατά συνέπεια στον ελληνικό τουρισμό.
Ποια είναι τα μέχρι σήμερα συμπεράσματά σας από τις παρουσιάσεις της Εθνικής Στρατηγικής σας για τον ελληνικό τουρισμό, για τις περιοχές και τη συνεργασία σας με τους τοπικούς παράγοντες και το Υπουργείο Τουρισμού; Ποια είναι τα επόμενα βήματα που σχεδιάζετε;
Στόχος του ΣΕΤΕ είναι μέσα από τις παρουσιάσεις και τη συζήτηση που έχει ανοίξει με την κυβέρνηση, τις Περιφέρειες, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους φορείς και τους επιχειρηματίες να υπάρξει ουσιαστική διαβούλευση και εντέλει να τεθεί σε εφαρμογή η Εθνική Στρατηγική για τον Τουρισμό. Ήδη έχουμε πραγματοποιήσει 6 μεγάλης κλίμακας τοπικές εκδηλώσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Χανιά, Ρόδο και Κέρκυρα, με την ενεργό συμμετοχή του Υπουργείου Τουρισμού αλλά και της αυτοδιοίκησης, φορέων και επιχειρηματιών από τις Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας, Κρήτης, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων για την παρουσίαση των σχετικών Σχεδίων. Επίσης, τα Σχέδια Δράσης για τις Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου παρουσιάστηκαν σε συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Olympia Forum III. Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων, καταγράφηκε το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων για τις προτεινόμενες δράσεις, ενώ επιδοκιμάστηκε η πρωτοβουλία του ΣΕΤΕ να παρουσιάσει αναλυτικά τα Σχέδια σε τοπικό επίπεδο. Παράλληλα, δόθηκε η ευκαιρία να γίνει γόνιμος διάλογος για κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν τον τουριστικό κόσμο της χώρας και διαπιστώθηκαν συγκλίσεις που βοηθούν στην προσπάθεια για εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής.
Σε κάθε περίπτωση, κατέστη σαφές ότι κάθε προορισμός θα έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει τη δική του μοναδική αλυσίδα αξίας και εμπειριών και το δικό του αναπτυξιακό μονοπάτι. Αυτό θα γίνει υπό τους όρους της επάρκειας και καταλληλότητας των δημοσίων υποδομών, της τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης ως προς τον σχεδιασμό, τη συντονισμένη διακυβέρνηση και την ουσιαστική συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Για το επόμενο διάστημα θα συνεχίσουμε τις παρουσιάσεις και σε άλλες Περιφέρειες της χώρας.
Σε σχέση με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, ποιο είναι το πρόβλημα και οι προτάσεις σας με βάση και τη διεθνή εμπειρία για την επίλυσή του; Ποιες από αυτές «προχωρούν» και ποιες αντιμετωπίζουν προβλήματα υιοθέτησης;
Η αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων αποτελεί μέρος του παγκόσμιου τουριστικού προϊόντος. Είναι ένα προϊόν το οποίο, όποιος προσπαθεί να το απορρίψει, είναι εκτός της σύγχρονης πραγματικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, καταθέσαμε μια σειρά προτάσεων για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της αγοράς και συγκεκριμένα τα ζητήματα που κατά την άποψή μας πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα.
Για την κατάρτιση της πρότασής μας λάβαμε υπόψη την ανάγκη προστασίας της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος της χώρας και την ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος εύρεσης στέγης, που έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις σε πολλές περιοχές. Επίσης, λάβαμε υπόψη την προστασία των νόμιμων τουριστικών επιχειρήσεων από τον αθέμιτο ανταγωνισμό -που σε πολλές περιπτώσεις υφίστανται, καθώς πολλά παράνομα καταλύματα λειτουργούν «υπό τον μανδύα» της βραχυχρόνιας μίσθωσης- και την αύξηση των εσόδων του Δημοσίου, των Ασφαλιστικών Ταμείων και των Δήμων, με σκοπό την πιο δίκαιη κατανομή των αντίστοιχων υποχρεώσεων σε νόμιμες επιχειρήσεις και πολίτες.
“Η ενεργειακή κρίση, η αύξηση του πληθωρισμού και των επιτοκίων, καθώς και ο κίνδυνος για οικονομική επιβράδυνση δημιουργούν νέα δεδομένα στην προσπάθεια για τη διατήρηση της ανάκαμψης.”
Ειδικότερα, σε σχέση με τις πολυκατοικίες διαμερισμάτων προτείναμε να προβλεφθεί ρητά πως σε περίπτωση που το σύνολο των διαμερισμάτων πολυκατοικίας ή συγκροτήματος κατοικιών εκμισθώνεται με βραχυχρόνιες μισθώσεις, τότε αυτό θεωρείται τουριστικό κατάλυμα, το οποίο θα πρέπει να διαθέτει την αντίστοιχη αδειοδότηση. Παράλληλα, προτείναμε η απαλλαγή από Φ.Π.Α. του εισπραττόμενου μισθώματος να περιορίζεται μόνο στην περίπτωση που ο δικαιούχος του εισοδήματος είναι φυσικό πρόσωπο και έχει καταχωρίσει στην πλατφόρμα της ΑΑΔΕ μέχρι δύο ακίνητα στον Α.Φ.Μ. του εκ των οποίων το ένα από τα δύο θα πρέπει να έχει δηλωθεί ως ακίνητο στο οποίο ιδιοκατοικεί. Σε αντίθετη περίπτωση, καθώς και σε κάθε περίπτωση που δικαιούχος του εισοδήματος είναι νομικό πρόσωπο, στο εισπραττόμενο μίσθωμα θα πρέπει να επιβάλλεται Φ.Π.Α. Στις προτάσεις μας περιλαμβάνεται και η πρόβλεψη της υποχρέωσης κάθε ψηφιακής πλατφόρμας να παρακρατά φόρο 5% επί του συνολικού αντιτίμου της βραχυχρόνιας μίσθωσης, τον οποίο θα αποδίδει στη συνέχεια στο Δημόσιο.
Επίσης, προτείναμε να παρέχεται το δικαίωμα στους ΟΤΑ Α΄ βαθμού να ορίσουν, μετά από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τους, η οποία θα αιτιολογείται με βάση σχετική επιστημονική μελέτη, τον μέγιστο αριθμό ακινήτων που μπορούν να εγγράφονται στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης για την περιοχή εντός των ορίων τους. Επιπλέον, στις βραχυχρόνιες μισθώσεις που συνάπτονται μέσω ψηφιακών πλατφορμών θεωρούμε ότι πρέπει να επιβάλλεται φόρος υπέρ των ΟΤΑ Α΄ βαθμού, ο οποίος θα ισούται με ποσοστό 0,5% επί του αντιτίμου της μίσθωσης και θα αξιοποιείται από τους ΟΤΑ στην κάλυψη των αυξημένων δαπανών καθαριότητας, φωτισμού κ.ά. που προκαλείται από τη λειτουργία των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Πόσο και πώς επηρεάζει η ενεργειακή κρίση τις τουριστικές επιχειρήσεις; Με δεδομένο
ότι αφορά τόσο τις ελληνικές όσο και τις ανταγωνιστικές μας χώρες, σε ποιο βαθμό μπορούν να μετακυλήσουν οι επιχειρήσεις το κόστος στις τιμές; Ποιες είναι οι σχετικές προτάσεις σας;
Λόγω της τεράστιας αύξησης στο ενεργειακό κόστος, οι επόμενοι μήνες αναμένεται να είναι δύσκολοι για τις τουριστικές επιχειρήσεις που βρίσκονται σε λειτουργία και ιδιαίτερα σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές της χώρας. Ο ΣΕΤΕ έχει καταθέσει ρεαλιστικές προτάσεις για την υιοθέτηση μέτρων, λαμβάνοντας υπόψη τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας.
Τα μέτρα αυτά αφορούν μεταξύ άλλων περαιτέρω παρεμβάσεις μέσω του ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ, διευκόλυνση και κινητροδότηση των επιχειρήσεων να παράγουν οι ίδιες μέσω φωτοβολταϊκού συστήματος την ενέργεια που καταναλώνουν, και την επιδότηση του πετρελαίου θέρμανσης των επιχειρήσεων τουριστικών καταλυμάτων που βρίσκονται πάνω από συγκεκριμένο υψόμετρο, το οποίο από κοινού θα καθοριστεί. Παράλληλα, σε σχέση με το καθεστώς Mειωμένων Χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ, ο ΣΕΤΕ έχει ζητήσει μια χρονική παράταση, προκειμένου οι μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν προχωρήσει σε ενεργειακό έλεγχο, να το πράξουν με τα στοιχεία του 2021, χωρίς άλλες κυρώσεις. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορέσουν να τύχουν και του ευεργετήματος του ειδικού καθεστώτος μειωμένων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ, ειδικά σ’ έναν χειμώνα που θα είναι γεμάτος προκλήσεις.
