Γαστροδιπλωματία – To φαγητό αποτελεί ένα γόνιμο πεδίο συνάντησης μεταξύ ανθρώπων και πολιτισμών. Λογική προέκταση του ρόλου του αποτέλεσε η υιοθέτησή του στην άσκηση της διπλωματικής τέχνης. Η γαστροδιπλωματία, όπως ονομάστηκε, έκανε την εμφάνισή της προ εικοσαετίας, αλλά συνεχίζει να κάνει θαύματα έως και σήμερα!
ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ ΩΣ ΟΧΗΜΑ ΓΙΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ
Πηγαίνοντας λίγο πίσω στον χρόνο, η έννοια της διπλωματίας ταυτίζεται με την «τέχνη και την πρακτική της πραγματοποίησης διαπραγματεύσεων μεταξύ των εθνών». Κάποιοι θεωρούν ότι η διπλωματία είναι τέχνη, ενώ άλλοι την εντάσσουν στις δεξιότητες. Σε κάθε περίπτωση όμως, είτε πρόκειται για τέχνη είτε για δεξιότητα, η αναγκαιότητα της ύπαρξής της είναι δεδομένη και η αποτελεσματικότητά της αδιαμφισβήτητη. Προχωρώντας λίγο παρακάτω και φθάνοντας στη γαστροδιπλωματία, δεν είναι λίγοι οι ιστορικοί που εντοπίζουν τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Μάλιστα, αρκετοί αναφέρουν ότι οι «μαγειρικές» σχέσεις προηγούνται των διπλωματικών, με τις πρώτες να λειτουργούν ως αφορμή για την ανάπτυξη εμπορικών διαδρομών.
Η ιδέα της γαστροδιπλωματίας μπορεί να απαντάται στην αρχαιότητα, όμως ο όρος θεωρείται νέο εύρημα. Η γαστροδι πλωματία εμφανίζεται για πρώτη φορά πριν από σχεδόν μια δεκαετία σε άρθρο του «Economist» σχετικά με τη δημόσια διπλωματία της Ταϊλάνδης για την προώθηση της τροφής και της μαγειρικής τέχνης στον κόσμο. Από τότε, η δημοτικότητα της γαστροδιπλωματίας αρχίζει να αυξάνεται. Τα έθνη χρησιμοποιούν το φαγητό ως μέρος των προσπαθειών τους να προωθήσουν τους πολιτισμούς τους, να χτίσουν την εικόνα τους, να διεθνοποιήσουν τις βιομηχανίες τροφίμων τους, να προσελκύσουν αλλοδαπούς τουρίστες και να δημιουργήσουν σχέσεις με ξένους λαούς ενισχύοντας την εθνική τους ταυτότητα και υπερηφάνεια.
Η αναγκαιότητα της ύπαρξης της διπλωματίας είναι δεδομένη και η αποτελεσματικότητά της αδιαμφισβήτητη.
Ενώ δεν πρόκειται για ένα νέο φαινόμενο, η γαστροδιπλωματία δείχνει να αυξάνεται σε δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια και να εντάσσεται ακόμη και στη λίστα των δημοφιλέστερων αναζητήσεων στο Twitter! Aκόμη και η Hillary Clinton αναφέρθηκε στη γαστροδιπλωματία, χαρακτηρίζοντάς την ως το αρχαιότερο διπλωματικό εργαλείο. Η ίδια ανακοίνωσε, το 2012, τη σύσταση διπλωματικού μαγειρικού σώματος, στο οποίο συμμετέχουν 80 επαγγελματίες της εστίασης από όλες τις ΗΠΑ για να μαγειρεύουν για τις διπλωματικές αποστολές και να ταξιδεύουν στο εξωτερικό.
Η εμπειρία του φαγητού στη διπλωματία
Για την «ευεργετική» λειτουργία της διαδικασίας του φαγητού μεταξύ των ανθρώπων υπάρχουν και επιστημονικές εξηγήσεις. Ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η πράξη του φαγητού ενεργοποιεί τις ενδορφίνες που βρίσκονται στον εγκέφαλο και επηρεάζουν τη δημιουργία των κοινωνικών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Μάλιστα, η κοινωνική δικτύωση βελτιώνει τη φυσική και πνευματική υγεία των ανθρώπων οδηγώντας τους στην ευζωία. Το φαγητό μπορεί επίσης να συνδράμει στην αποτύπωση των χαρακτηριστικών ενός ανθρώπου. Ο Jean Anthelme Brillat-Savarin είχε πει το περίφημο «Πες μου τι τρως για να σου πω ποιος είσαι», αναδεικνύοντας έτσι την αξία που έχει το φαγητό στην κουλτούρα και τον χαρακτήρα του ανθρώπου. Είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι η εμπειρία του φαγητού απαιτεί τη λειτουργία και των πέντε αισθήσεων. Ως αποτέλεσμα, η μνήμη ανακαλεί τα συναισθήματα που βίωσε το άτομο όταν γεύτηκε συγκεκριμένες τροφές. Αυτή ακριβώς η διεργασία συντελεί στη δημιουργία ενός ισχυρού δεσμού μεταξύ της μνήμης και της τοποθεσίας, με το φαγητό να λειτουργεί ως το υλικό στοιχείο της συνολικής εμπειρίας.
