Ο ευρωπαϊκός τουρισμός ανακάμπτει. Η επικρατούσα αισιοδοξία για συνέχιση της ανόδου είναι υπό όρους. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο ευρωπαϊκός τουρισμός θα πρέπει να εξετάσει τις δυνατότητες βελτίωσης των μικρών ποσοστών που προέρχονται από άλλες ηπείρους.
Ανάκαμψη και αισιοδοξία υπό προϋποθέσεις
H Ευρώπη παρακολουθεί τις διανυκτερεύσεις της να ανακάμπτουν σταδιακά από την κάθετη πτώση που έζησε αρχής γενομένης τον Φεβρουάριο του 2020 και ολοκληρώθηκε με σχεδόν μηδενισμό των διανυκτερεύσεων μέσα σε δύο μήνες. Σήμερα, όπως φαίνεται παραστατικά και στο σχετικό διάγραμμα, ένα σημαντικό κομμάτι των διανυκτερεύσεων -και όχι μόνο- έχει επανέλθει. Σχετικά με την ταχύτητα ανάκαμψης, το διάστημα Ιανουαρίου – Ιουνίου 2022 σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2019, ο συνολικός αριθμός των διανυκτερεύσεων σε τουριστικά καταλύματα παρέμενε χαμηλότερος κατά 14% (1,01 δισεκατομμύρια διανυκτερεύσεις έναντι 1,18 δισ. διανυκτερεύσεων), έχοντας όμως σημειώσει άλμα σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2021 και του 2020, που απείχαν κατά 66% και 60% αντίστοιχα.
Ο Απρίλιος ήταν ο μήνας με τη μεγαλύτερη αύξηση, της τάξης του 302%
Αν και από πλευράς αριθμού διανυκτερεύσεων -και των υπόλοιπων τουριστικών μεγεθών- δεν έχουμε φτάσει ακόμα στα νούμερα του 2019, η πορεία είναι σαφώς σταθερά ανοδική και αυτό δημιουργεί μια βάση αισιοδοξίας. Αισιοδοξίας που όμως προϋποθέτει ότι δεν θα έχουμε δυσάρεστες συνέπειες από μια σειρά παραμέτρων, όπως αυτές που καταγράφονται από το βαρόμετρο του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού σε σχετική έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον προηγούμενο μήνα με ειδικούς της τουριστικής βιομηχανίας. Οι αιτίες που μπορούν να αναστείλουν τη διεθνή τουριστική ανάκαμψη αφορούν την ακρίβεια και τη μείωση διαθέσιμου εισοδήματος, τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς, τις συνέπειες (αβεβαιότητα) που δημιουργεί ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας, τις ελλείψεις προσωπικού και τις συνέπειες από την πανδημία, από την οποία δεν φαίνεται να έχουμε ξεμπερδέψει ακόμα οριστικά.
Εσωστρεφής η τουριστική κίνηση στην Ευρώπη
Τα στοιχεία της Eurostat για την πορεία του τουρισμού, και ειδικότερα των διανυκτερεύσεων, το 2021 στην Ευρώπη δείχνουν ότι τα τρία τέταρτα (75%) των 591 εκατομμυρίων διανυκτερεύσεων από διεθνείς επισκέπτες σε τουριστικά καταλύματα της ΕΕ ήταν από τουρίστες από άλλα κράτη-μέλη της Ένωσης, ενώ το 16% από τουρίστες που προέρχονταν από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (εκ των οποίων σχεδόν οι μισοί ήταν κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου). Την εξεταζόμενη περίοδο του 2021, τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι ο μεγαλύτερος αριθμός διανυκτερεύσεων επισκεπτών από χώρες εκτός Ευρώπης ήρθε από τη Βόρεια Αμερική (3,5%). Ακολουθούν η Ασία, με συμμετοχή στις διανυκτερεύσεις 2,4%, η κεντρική και Νότια Αμερική με ποσοστό 1,2%, και τελευταίες η Αφρική με 0,7% και η Ωκεανία με 0,2%. Στην εικόνα αυτή έχει συντελέσει και η κατάσταση που επικράτησε στην τουριστική βιομηχανία και τα ταξίδια με την πρωτοφανή υγειονομική κρίση, τα μέτρα που άλλαζαν συνεχώς και ήταν διαφορετικά από χώρα σε χώρα, δημιουργώντας ανασφάλεια στους ταξιδιώτες και ασάφεια στο τι είχαν να αντιμετωπίσουν από μέρα σε μέρα. Οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις στην Ευρώπη μειώθηκαν κατά 77% στα μισά του έτους, σε σχέση με το 2019, σύμφωνα με τα ευρήματα έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδίων – ETC «Ευρωπαϊκός Τουρισμός: Τάσεις και Προοπτικές». Τα ποσοστά αυτά αναμένεται να βελτιωθούν σταδιακά. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, μια ευρωπαϊκή στρατηγική για την προσέλκυση τουριστών από άλλες ηπείρους θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δυστυχώς, βέβαια, μια σειρά από συγκυρίες, μεταξύ των οποίων και η αύξηση του κόστους των μεταφορών, δεν βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Πάνω από μία στις τρεις κλίνες βρίσκονται στην Ιταλία και τη Γαλλία
Σε ό,τι αφορά την κατανομή κλινών στις χώρες της ΕΕ, στις πρώτες θέσεις των τουριστικών διαθέσιμων κλινών βρίσκονται η Ιταλία και η Γαλλία για το 2021, κατέχοντας το 18% του συνολικού αριθμού, που φτάνει στα 29 εκατομμύρια. Οι δύο αυτές χώρες κατέχουν το 36% του συνολικού αριθμού κλινών στην Ευρώπη, δηλαδή πάνω από μία στις 3 κλίνες. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 8η θέση, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat.
Συγκεκριμένα, Ιταλία και Γαλλία φιγουράρουν στις δύο πρώτες θέσεις με 5,1 εκατομμύρια κλίνες έκαστη. Τρίτη ήταν η Ισπανία με 3,8 εκατ. κλίνες, που αντιστοιχούσαν στο 13% του συνόλου και ακολουθούσε η Γερμανία με 3,5 εκατομμύρια κλίνες (12%). H Ελλάδα ήταν στην 8η θέση, με τις διαθέσιμες κλίνες να αντιστοιχούν στο 4% του συνόλου. Ο αριθμός των διαθέσιμων κλινών παρέμεινε στα ίδια επίπεδα σε σχέση με το 2020, τη χρονιά που ξέσπασε η πανδημία. Ωστόσο, συγκριτικά με το 2019, δηλ. τη χρονιά προ της πανδημίας, ο αριθμός των κλινών του 2021 ήταν μειωμένος κατά 2% και ο αριθμός των καταλυμάτων μειωμένος κατά 3%.
