Με ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο που βάζει τα υδροπλάνα μέσα στα λιμάνια, μετατρέπει τις άδειες λειτουργίας των υδατοδρομίων σε αορίστου χρόνου και στέλνει τα υδροπλάνα ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες νησιωτικές περιοχές της χώρας, ανοίγει την αγορά των υδατοδρομίων το υπουργείο Υποδομών. Η επεξεργασία του νόμου από τον υπουργό Υποδομών, Χρίστο Σπίρτζη, έχει ολοκληρωθεί, εκκρεμούν όμως οι παρατηρήσεις της αρμόδιας Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών και Κινητικότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην οποία εστάλη το σχέδιο νόμου, προκειμένου να κλείσει και τυπικά η ρύθμιση και στην συνέχεια να διαβιβαστεί στην βουλή.
Μετά τα περιφερειακά αεροδρόμια, που χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να απεμπλακούν, στην κυβερνητική λίστα, μπαίνουν με μεγάλη καθυστέρηση τα ελληνικά υδατοδρόμια. Η κυβέρνηση εμφανίζεται πρόθυμη να φέρει στην βουλή ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που θα συμβάλλει στην βιωσιμότητα των νέων επιχειρηματικών φορέων, θα προωθήσει τις συνδυασμένες μεταφορές και θα ενισχύσει το τουριστικό προϊόν, δίνοντας εναλλακτικούς τρόπους στο μεταφορικό έργο για την νησιωτική αλλά και την ηπειρωτική χώρα.
Είναι φανερό ότι η ψήφιση του νόμου θα αποτελέσει ένα είδος βαρόμετρου για την αγορά καθώς αν και δεν επαρκεί ο χρόνος για να στηθεί ένα οργανωμένο δίκτυο υδατοδρομίων, θα συμβάλλει στην αναθέρμανση του επενδυτικού ενδιαφέροντος και θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να βάλει στο παιχνίδι τους ενδιαφερόμενους παίκτες ακόμη και το φετινό καλοκαίρι. Όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές της αγοράς, η ψήφιση του νόμου στέλνει στους επενδυτές το μήνυμα ότι υπάρχει η κυβερνητική βούληση για να αναπτυχθεί η αγορά. Με την εξέλιξη αυτή, σημειώνουν, θα μπορούσαν ακόμη και φέτος, να επιτρέψουν οι συνθήκες την εμφάνιση ενός υδροπλάνου για δοκιμαστικές πτήσεις, τουριστικές περιηγήσεις και πτήσεις τσάρτερ ώστε να φανούν τα πλεονεκτήματα του νέου μέσου.
Μέχρι στιγμής πλήρως αδειοδοτημένα είναι μόνο δύο υδατοδρόμια στην Κέρκυρα και στους Παξούς. Εάν υπογραφεί και η ΚΥΑ για την Πάτρα, τότε θα μπορούσε να στηθεί ένα δίκτυο -έστω και σε πιλοτική μορφή για το καλοκαίρι- που θα εξυπηρετούσε την Δυτική Ελλάδα.
Επιμηκύνεται η επιχειρησιακή λειτουργία των υδροπλάνων
Τα υδατοδρόμια υπάρχει πρόβλεψη να φτάσουν στις άγονες γραμμές, ανταγωνιζόμενα ακόμη και τις ακτοπλοϊκές γραμμές που για τα απομονωμένα νησιά είναι ένας μεγάλος γολγοθάς. Για να υλοποιηθεί ο στόχος αυτός προβλέπεται ότι οι αεροπορικές εταιρείες που διενεργούν πτήσεις με υδροπλάνα θα καταβάλλουν ένα τέλος ανά πτήση, το οποίο θα καθορίζεται με υπουργική απόφαση του υπουργού Υποδομών. Τα έσοδα αυτά θα χρηματοδοτούν την κατασκευή υδατοδρομίων, το ηλεκτρονικό σύστημα και τον εξοπλισμό αλλά και υδατοδρόμια σε απομακρυσμένους προορισμούς ή νησιά με περιορισμένη επιβατική κίνηση.
Το υπουργείο Υποδομών ικανοποιεί μέσω της αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου και ένα πάγιο αίτημα των επενδυτών που είναι οι περιοχές προσθαλάσσωσης και αποθαλάσσωσης του υδροπλάνου. Με την νέα ρύθμιση επιτρέπεται σε περίπτωση δυσμενών καιρικών συνθηκών, τα υδροπλάνα να προσθαλασσώνουν εντός του λιμανιού και όχι μόνο στην χωροθετημένη ζώνη του υδατοδρομίου που βρίσκεται έξω από το λιμάνι. «Στην περιοχή ελιγμών δύναται να συμπεριλαμβάνεται περιοχή εντός λιμένος. Στην περίπτωση αυτή, η χρήση της περιοχής ελιγμών εντός λιμένος επιτρέπεται με ευθύνη του χειριστή του υδροπλάνου, κατόπιν έγκρισης από την οικεία Λιμενική Αρχή». Πρόκειται για μία διάταξη που θεωρείται πολύ σημαντική για τον κλάδο καθώς επιμηκύνει την επιχειρησιακή λειτουργία των υδατοδρομίων και επιλύει τα εμπόδια που μπαίνουν κυρίως στους νησιωτικούς προορισμούς.
Αποζημιώσεις για τα ιδιωτικά υδατοδρόμια
Το νομοσχέδιο για τα υδατοδρόμια διατηρεί τον διαχωρισμό που είχε προβλεφθεί από το περσινό σχέδιο για ξεχωριστή άδεια ίδρυσης που θα έχει δημόσιο χαρακτήρα και λειτουργίας που θα εκχωρείται σε ιδιώτες. Μάλιστα παρά τα γεγονός ότι μπορεί να αδίκησε αρχικά τους επενδυτές που επέλεξαν να επενδύσουν σε ιδιωτικά υδατοδρόμια, ωστόσο όχι μόνο τους αποζημιώνει με την παρούσα ρύθμιση για τα εγκεκριμένες μελέτες αλλά και τους πριμοδοτεί. Τους δίνει δηλαδή την δυνατότητα να αποκτήσουν την άδεια λειτουργίας σε υποδομές που δεν θα χρηματοδοτηθούν από ιδιωτικά κεφάλαια, όπως προβλεπόταν στο αρχικό σχέδιο αλλά με πόρους των λιμενικών ταμείων (δημόσιο).
Η επίμαχη ρύθμιση του αρχικού σχεδίου, που μετέτρεπε όλα τα υδατοδρόμια σε δημόσια είχε προκαλέσει πέρσι την οξύτατη αντίδραση της Hellenic Seaplanes, η οποία έχει επιλέξει το μοντέλο των ιδιωτικών υδατοδρομίων. Ωστόσο με τις νέες ρυθμίσεις, βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση για τις άδειες που έχει αποκτήσει σε 15 υδατοδρόμια.
Εάν υποθέσουμε ότι ένα πραγματικό κόστος ανάπτυξης υδατοδρομίου υπολογίζεται σε 150.000 ευρώ, τότε η εταιρεία απαλλάσσεται από μία δαπάνη άνω των 2,2 εκ ευρώ που τώρα καλούνται να χρηματοδοτήσουν τα λιμενικά ταμεία. Υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι θα βρεθούν οι πόροι αυτοί, είτε από το δημόσιο είτε από τις Περιφέρειες που ετοιμάζονται να μπουν με αξιώσεις στην νέα αγορά. Για παράδειγμα η Περιφέρεια Ιόνιων Νήσων υπέγραψε προγραμματικές συμβάσεις με τα λιμενικά ταμεία Ιθάκης και Κεφαλονιάς και είναι στο στάδιο της υπογραφής για Λευκάδα και Μεγανήσι.
Σε ανάλογο στάδιο είναι και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου για 24 υδατοδρόμια, με το κυριότερο ότι έχουν πλήρως διασφαλισμένη χρηματοδότηση. Αντίστοιχα περιβαλλοντικές μελέτες που δείχνουν το βαθμό ωρίμανσης του σχεδιασμού διαθέτουν 10 υδατοδρόμια. Στα θετικά του νέου νομοσχεδίου, καταγράφεται η πρόνοια, για απαλλαγή του υδατοδρομίου από την υποχρέωση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και του λιμένα εφόσον δεν είχε αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά, όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο. Ωστόσο, μόνο δύο υδατοδρόμια διαθέτουν λειτουργικές υποδομές (πλωτές εξέδρες, οικίσκους για την εξυπηρέτηση επιβατών κ.α) και θα μπορούσαν να παράσχουν ανάλογο έργο, άμεσα. Πρόκειται για το υδατοδρόμιο της Ραφήνας αλλά και του Βόλου, το οποίο όμως διαθέτει τις παλιές υποδομές που είχαν αναπτύξει οι πρώτοι επενδυτές υδατοδρομίων από το 2004 έως το 2008.
Στελέχη του κλάδου εκτιμούν ότι ένα πλήρες δίκτυο υδατοδρομίων στην χώρα μας θα μπορούσε να αποτελείται από 50 έως 60 υδατοδρόμια. Άλλωστε τα δύο επενδυτικά σχήματα που έχουν δεδηλωμένο ενδιαφέρον για την αγορά (Ελληνικά Υδατοδρόμια, Hellenic Seaplanes), σχεδιάζουν την ανάπτυξη συνολικά 51 υδατοδρομίων. Με δεδομένο ότι υπάρχουν περιοχές της χώρας που οι σχεδιασμοί δεν έχουν προχωρήσει ακόμη (π.χ Ναύπλιο, Ναύπακτο κ.α), το νούμερο των 60 φαντάζει ρεαλιστικό.
Στελέχη της αγοράς υποστηρίζουν ότι εάν εφαρμοστεί ο νόμος, τότε είναι εφικτό να αδειοδοτούνται 10 υδατοδρόμια κάθε χρόνο. Σε ότι αφορά του operators, oι προβλέψεις μιλούν για 4 έως 5 μικρές εταιρείες που θα καλύψουν τις πτήσεις ανά περιφέρεια ή δύο μεγαλύτερα σχήματα που θα παρέχουν υπηρεσίες σε όλη την Επικράτεια.
Αόριστης διάρκειας οι άδειες
Με βάση την νέα νομοθετική ρύθμιση, ο κάτοχος της άδειας ίδρυσης μπορεί να μεταβιβάσει την άδεια υδατοδρομίου σε άλλο δημόσιο φορέα που πληροί τις προϋποθέσεις. Για κάθε μεταβίβαση άδειας ίδρυσης υδατοδρομίου σε θαλάσσια περιοχή, απαιτείται κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Εάν πρόκειται για μεταβίβαση άδειας ίδρυσης υδατοδρομίου σε λίμνη, απαιτείται απόφαση αποκλειστικά του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Αντίστοιχα, η άδεια λειτουργίας υδατοδρομίου είναι αμεταβίβαστη και δεν εκχωρείται για οποιαδήποτε αιτία εντός διαστήματος δύο ετών και πριν την ολοκλήρωση όλων των εργασιών. Για οποιαδήποτε μεταβίβαση ή παραχώρηση καταβάλλεται παράβολο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, ύψους 2.500 ευρώ που μπορεί να τροποποιείται με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Υποδομών & Μεταφορών. Η άδεια ίδρυσης υδατοδρομίου είναι αόριστης διάρκειας από πενταετής που ήταν η αρχική πρόβλεψη και ανακαλείται αν για πέντε συνεχόμενα έτη το υδατοδρόμιο δεν παρουσιάζει πτητικό έργο.
Για το κόστος των υδατοδρομίων, την ευθύνη φέρει ο φορέας λειτουργίας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα είναι αντίστοιχο των αεροπορικών εισιτηρίων, πράγμα που σημαίνει ότι το δρομολόγιο π.χ Πάτρας – Κέρκυρας υπολογίζεται σε 100 ευρώ.
Για κάθε αναχωρούντα επιβάτη από υδατοδρόμιο καταβάλλεται από την εταιρεία υδροπλάνων που πραγματοποιεί τις πτήσεις, τέλος υπέρ του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ίσο με το 5% του καθαρού ναύλου που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο δρομολόγιο. Το ίδιο ποσό καταβάλλεται για κάθε επιβάτη και στην περίπτωση ολικής ναύλωσης αεροσκάφους, ανεξάρτητα από το ποσό που καταβλήθηκε. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Υποδομών & Μεταφορών και Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής μπορεί να επανακαθορίζεται το παραπάνω ποσοστό.
