Μανώλης Μανούσος – Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχείων Ηρακλείου
Οι προκρατήσεις δείχνουν ότι η ζήτηση ανακάμπτει. Όχι όμως και οι τιμές στα συμβόλαια.
Οι προκρατήσεις για το 2022 είναι ενθαρρυντικές. Ωστόσο, οι τιμές που υπογράφηκαν για τα συμβόλαια του 2022, σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζουν μείωση από 10% έως ίσως και 20% σε σχέση με τις τιμές του 2019, σημειώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου, Μανώλης Μανούσος. Παράλληλα, ως τάση καταγράφεται η ζήτηση για ξενοδοχεία και γενικότερα καταλύματα υψηλών προδιαγραφών, όπως για βίλες και κατοικίες, με ατομικές πισίνες, λόγω του αισθήματος ιδιωτικότητας και υγειονομικής ασφάλειας έναντι των κινδύνων μετάδοσης του ιού που παρέχουν. Τέλος, ο κ. Μανούσος υπογραμμίζει τη σημασία αναβάθμισης και διασύνδεσης με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς των κρατικών σχολών τουριστικής εκπαίδευσης.
Η Κρήτη αποτελεί σταθερή αξία για τον ελληνικό τουρισμό και έτσι και φέτος αποδείχτηκε πως ήταν το «δυνατό χαρτί» της Ελλάδας.
Η Κρήτη αποτελεί έναν από τους πλέον ευνοημένους προορισμούς της Ελλάδας σε ό,τι αφορά την ανάκαμψη της τουριστικής ζήτησης. Ποιες είναι οι αγορές/χώρες που πρωτοστατούν;
Η Κρήτη αποτελεί σταθερή αξία για τον ελληνικό τουρισμό και έτσι και φέτος, εν μέσω αρνητικής συγκυρίας, αποδείχτηκε πως ήταν το «δυνατό χαρτί» της Ελλάδας. Οι αγορές οι οποίες επισκέπτονται την Κρήτη κάθε χρόνο με μεγάλη ροή είναι η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Πολωνία. Η τελευταία είχε μία έξαρση φέτος στις κρατήσεις και βοήθησε αρκετά ξενοδοχεία. Επίσης, χώρες όπως οι σκανδιναβικές και το Ισραήλ, που αποτελούν εξίσου δυνατούς «παίκτες» για την αγορά, φέτος, λόγω και των δικών τους απαγορεύσεων, δυστυχώς δεν κατάφεραν να φέρουν τα νούμερα που περιμέναμε.
Υπάρχει ζήτηση από νέες αγορές; Θεωρείτε ότι είναι συγκυριακή; Τι θα πρέπει να γίνει από πλευράς επιχειρήσεων, κράτους και περιφέρειας, ώστε να διατηρηθεί αυτή η «νέα ζήτηση»;
Νέες αγορές δεν μπορούμε να πούμε ότι εμφανίστηκαν ή ότι θα έχουμε στο άμεσο μέλλον. Ευελπιστούμε στην επανάκαμψη των Αμερικανών καθώς επίσης και στην αύξηση των αφίξεων κρουαζιερόπλοιων.
Ποιες καινούργιες τάσεις βλέπετε να διαμορφώνονται στη ζήτηση κατά τη μετά Covid εποχή;
Οι νέες τάσεις που παρατηρήθηκαν τη φετινή χρονιά –και φαίνεται ότι θα παραμείνουν για μερικά ακόμα χρόνια– είναι η ζήτηση σε ξενοδοχεία υψηλών προδιαγραφών, με ατομικές πισίνες και χώρους όπου οι άνθρωποι θα αισθάνονται ασφαλέστερα. Επίσης, υπήρχε μεγάλη ζήτηση για βίλες και κατοικίες υψηλού βαλαντίου από πελάτες που σαν πρωταρχικό σκοπό είχαν –κατά τη γνώμη μου– την απομόνωση από το πλήθος, φοβούμενοι τον κίνδυνο της Covid-19. Τέλος, η τάση για απομακρυσμένη εργασία είναι μια πραγματικότητα και η Κρήτη θα μπορούσε να συμμετάσχει και σε αυτή τη θεματική με επιτυχία.
Είναι ισομερής η κατανομή της τουριστικής ζήτησης ανάμεσα σε περιοχές και κατηγορίες καταλυμάτων;
Με εξαίρεση κάποια ξενοδοχεία, ιδιαίτερα στον Νομό Χανίων που εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από τη σκανδιναβική αγορά και τα οποία αντιμετώπισαν κάποια προβλήματα πληρότητας στην αρχή της σαιζόν –δηλαδή τον Ιούλιο–, γενικά υπήρξε ισομερής κατανομή από την ανατολή προς τη δύση και από τον βορρά προς τον νότο στο νησί της Κρήτης.
Η τάση για απομακρυσμένη εργασία είναι μια πραγματικότητα και η Κρήτη θα μπορούσε να συμμετάσχει και σε αυτή τη θεματική με επιτυχία.
Ποια ήταν η πορεία των τιμών;
Σίγουρα υπήρχε ένα στοίχημα σχετικά με την τιμολογιακή πολιτική των ξενοδοχείων. Και εδώ σημειώθηκε διαφοροποίηση σε κάποια ξενοδοχεία. Ορισμένοι κατάφεραν να διατηρήσουν ή ακόμα και αυξήσουν τις τιμές τους. Ο κανόνας πάντως ήταν οι τιμές που υπογράφηκαν για τα συμβόλαια του 2022 –και είχαν ως βάση τις τιμές του 2019– να έχουν μείωση από 10% έως ίσως και 20% σε σχέση με τις τιμές του 2019.
Πώς πάνε οι προκρατήσεις για το 2022 από πλευράς ποσότητας αλλά και τιμών; Σε ποιες αγορές – tour operators παρουσιάζεται μεγαλύτερο ενδιαφέρον;
Τα νέα των προκρατήσεων είναι θετικά. Υπάρχει αρκετά μεγάλη ζήτηση και προσβλέπουμε όλοι στην επιστροφή στην κανονικότητα από τον Μάρτιο του 2022.
Ποια ήταν τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίσατε κατά την περίοδο των προηγούμενων μηνών και πώς τα διαχειριστήκατε;
Τo βασικό πρόβλημα ήταν κατά κύριο λόγο η αργοπορία του ξεκινήματος της σαιζόν, με αποτέλεσμα να χαθούν δύο μήνες λειτουργίας. Όλα τα ξενοδοχεία της Κρήτης ήταν προετοιμασμένα για τη διαχείριση και τη συνύπαρξη με την πανδημία και αντιμετώπισαν τη χρονιά με ασφάλεια και υψηλό επίπεδο service. Ένα δευτερεύον θέμα ήταν οι μη εμβολιασμένοι υπάλληλοι στα ξενοδοχεία. Το ποσοστό ήταν μικρό βέβαια, αλλά δεν παύει να δημιουργεί ένα πρόβλημα στην εν γένει λειτουργία του ξενοδοχείου.
Πολλά ξενοδοχεία της Κρήτης αλλά και η ΠΟΞ αναφέρθηκαν σε μεγάλο πρόβλημα στην εύρεση προσωπικού εν μέσω καλοκαιριού. Ποιο ήταν το μέγεθος του προβλήματος, ποια η αιτία του, πώς αντιμετωπίστηκε;
Η μη επάρκεια προσωπικού, κατά την περίοδο την οποία τα ξενοδοχεία ήταν γεμάτα, όντως παρουσιάστηκε σε κάποιες μονάδες. Κατά τη γνώμη μου, οι λόγοι ήταν ότι, αρχικά, το προσωπικό ήταν σε αναστολή με αποζημίωση από το κράτος έως τα τέλη Ιουλίου. Έτσι, κάποιοι σίγουρα δυσανασχέτησαν με την επαναφορά στη δουλειά, εφόσον είχαν ήδη εξασφαλίσει και το ταμείο ανεργίας για τον χειμώνα. Μια άλλη παράμετρος αφορά την αυξημένη ζήτηση για προσωπικό. Νέα ξενοδοχεία μπήκαν στην αγορά, τα οποία απορρόφησαν έναν σημαντικό αριθμό.
Το κυριότερο όμως, για εμένα, είναι η μη σωστή λειτουργία των πρώην βασικών σχολών του ΕΟΤ, που στην πραγματικότητα έβγαζαν μεσαίου επιπέδου στελέχη. Εκείνοι όμως πλέον εργάζονται στα ξενοδοχεία ως συνειδητοποιημένοι ξενοδοχοϋπάλληλοι. Οι δημόσιες σχολές, λοιπόν, θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν ως προς την αποτελεσματική εκπαίδευση των φοιτητών (από την πλευρά των πραγματικών αναγκών των ξενοδοχείων και των τουριστικών επιχειρήσεων). Με άλλα λόγια, χρειάζεται να αναβαθμιστούν οι δημόσιες σχολές και η λειτουργία τους, ώστε να μην αρκούμαστε στα στελέχη που αποφοιτούν από την ιδιωτική εκπαίδευση. Μάλιστα οι τελευταίοι τείνουν να αποκτήσουν μονοπωλιακή θέση μέσω των κολεγίων και των διαφόρων ΙΕΚ, πιστεύοντας κιόλας ότι βγαίνοντας απ’ αυτά θα πιάσουν δουλειά ως σεφ ή διευθυντές.
Ο Μανώλης Μανούσος υπήρξε για σειρά ετών διευθύνων σύμβουλος της CYAN Group of Hotels. Το 2020, μετά την πώληση του group, προχώρησε στην ίδρυση της FULL HOUSE Hospitality Solutions, που δραστηριοποιείται αυτήν την περίοδο στην Κρήτη και τη Θεσσαλονίκη.
