Άντζελα Γκερέκου – Πρόεδρος του ΕΟΤ
Για έναν πράσινο, γαλάζιο, δημιουργικό και πολιτιστικό τουρισμό
Στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας βρίσκεται η γεφύρωση πολιτισμού και άυλης κληρονομιάς, με τον τουρισμό αλλά και την τοπική ανάπτυξη.
Βιώσιμη-ισόρροπη ανάπτυξη – Πολιτισμός και τουρισμός: πού υπάρχουν προβλήματα και πού διακρίνετε ευκαιρίες ανάπτυξης;
Όλοι πλέον γνωρίζουμε ότι η επιτυχής ανάκαμψη του κλάδου απαιτεί νέα αφηγήματα και επιχειρηματικές πρακτικές, καθώς και επενδύσεις που ενθαρρύνουν μια πλήρη αλλαγή αλλά και νέους κανόνες. Γι’ αυτό αναφέρομαι συχνά στην εφαρμογή μιας βιώσιμης και ισόρροπης ανάπτυξης στον τουρισμό αλλά και στον πολιτισμό, καθώς αυτά τα δύο πάνε μαζί! Οφείλουμε λοιπόν να προωθήσουμε και να υποστηρίξουμε, τώρα περισσότερο από ποτέ, τις καλές πρακτικές και να πάψουμε να κοιτάμε συνεχώς προς το πρόβλημα. Να μειώσουμε δηλαδή τις αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό, με την υιοθέτηση θετικών εφαρμογών.
Στην κορυφή της λίστας των προτεραιοτήτων μας βρίσκεται η γεφύρωση πολιτισμού και άυλης κληρονομιάς.
Η αναζωογόνηση και η στήριξη στις τοπικές οικονομίες είναι σίγουρα μία ευκαιρία, καθώς διατηρούν ζωντανούς τους τοπικούς πολιτισμούς και τη βιοποικιλότητα, προσφέρουν αξέχαστες, αυθεντικές, «μεταμορφωτικές» εμπειρίες στους επισκέπτες και παράλληλα δίνουν τη δυνατότητα στους προορισμούς μας να ανθίσουν. Για παράδειγμα, στις ευκαιρίες ανάπτυξης διακρίνω τον βιωματικό τουρισμό για όλο τον χρόνο αλλά και τις δραστηριότητες ενός πιο κυκλικού τουρισμού: δραστηριότητες που θα μπορούν να συντονιστούν ανάλογα με τις εποχές του χρόνου. Ως βασικά στοιχεία στην προσπάθεια καθιέρωσης ενός τοπόσημου που συνδέεται με τον βιώσιμο τουρισμό αναφέρω τα παραδοσιακά μας προϊόντα και τις χειροτεχνίες. Η προώθηση της αργυροχοΐας στα Ιωάννινα και η παραγωγή μεταξιού στο Σουφλί είναι δύο από τις καλύτερες σχετικές ελληνικές επιτυχίες, με διεθνή βραβεία. Κοινό στοιχείο των δύο αυτών πόλεων είναι ότι ξεκίνησαν πρόσφατα εκεί τη λειτουργία τους και μουσεία, οδηγώντας σε μια συζήτηση μεταξύ των τοπικών ενδιαφερομένων σχετικά με την αναβίωση και την περαιτέρω προώθηση αυτών των παραδοσιακών διαδικασιών παραγωγής.
Ποια είναι η στρατηγική και ο ρόλος του ΕΟΤ στη διασύνδεση τουρισμού-πολιτισμού; Μπορείτε να μας αναφέρετε τις σημαντικότερες δράσεις, τις οποίες ο ΕΟΤ υποστήριξε, στον συγκεκριμένο τομέα;
Στην κορυφή της λίστας των προτεραιοτήτων μας βρίσκεται η γεφύρωση πολιτισμού και άυλης κληρονομιάς, με τον τουρισμό αλλά και την τοπική ανάπτυξη προορισμού σε μικρές πόλεις της Ελλάδας. Ήδη τελούν υπό την αιγίδα μας πολλές σημαντικές δράσεις σύνδεσης με τον πολιτισμό, καθώς και πολλές συνέργειες με φορείς, όπως το μνημόνιο συνεργασίας με την ΕΡΤ και με το Μέγαρο Μουσικής. Άξια λόγου επίσης είναι τα φεστιβάλ, οι πολιτιστικές διαδρομές (όπως ο «Δρόμος Ιστορικών Καφέ» στα Χανιά της Κρήτης) και πολλά άλλα. Μεγάλης σημασίας δράση για εμάς αποτελεί ακόμη το Γεωπάρκο Λαυρεωτικής, που εκτός από πυρήνας περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής και διεθνούς κοινής γνώμης, μπορεί να αναδειχθεί σε μοχλό ανάπτυξης πολλαπλών, εναλλακτικών μορφών τουρισμού, με επίκεντρο τον γεωτουρισμό.
Μέσα σε όλες τις δράσεις αυτές έχουμε ήδη παρουσιάσει μία ειδική ομάδα εργασίας για τη σύνδεση της οικονομίας της φιλοξενίας με τη διατροφή και τα αυθεντικά τοπικά προϊόντα. Φυσικά ένα μέρος αυτής της εξίσωσης είναι οι αγροτικές περιοχές, ένας βασικός μας στόχος αλλά και το κλειδί για την τουριστική ανάπτυξη σε μικρές πόλεις και χωριά σε όλη την Ελλάδα.
Εδώ θα προσθέσω και έναν ακόμα όρο του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού: «regenerative» (αναζωογονητικός) τουρισμός. Είναι κάτι περισσότερο από ό,τι έχουμε κατά νου: υπερβαίνει ακόμα και τον αειφόρο, ενώ επικεντρώνεται στην «ανταπόδοση» και στην αναγέννηση κοινοτήτων, πολιτισμών, κληρονομιάς, τόπων, τοπίων κ.λπ.
Στόχος όλων μας θα πρέπει να είναι να ξεπεράσουμε τις παραδοσιακές, μη ρεαλιστικές, προσεγγίσεις και να είμαστε περισσότερο επικεντρωμένοι στην παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της βιώσιμης ανάπτυξης όσον αφορά τον «βιώσιμο τουρισμό», που δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και προωθεί τον τοπικό πολιτισμό. Επιπλέον με τις καμπάνιες και δράσεις στηρίζουμε περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες ώστε να αλληλεπιδρούν στον τουριστικό κλάδο. Επιπρόσθετα, η διεξαγωγή διεθνών ταινιών στη χώρα μας βοηθά αναμφισβήτητα την τουριστική της προβολή. Εμείς, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, εργαζόμαστε σκληρά για να προωθήσουμε το «γόνιμο έδαφος» της Ελλάδας και γι’ αυτή την πραγμάτωση. Στοχεύουμε όλο και περισσότερο στην προσέλκυση αλλά και στην προβολή διεθνών οπτικοακουστικών παραγωγών στην Ελλάδα, ενισχύοντας την προβολή του νέου νομοσχεδίου του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης που αφορά το cash rebate (επιστροφή μετρητών), των επιλέξιμων δαπανών για την παραγωγή ταινιών, τηλεοπτικών σειρών, ντοκιμαντέρ, animation και ψηφιακών παιχνιδιών από το 35% στο 40%.
Εκεί, το ψηφιακό κομμάτι είναι και ένα ακόμα κρίσιμο σημείο, καθώς ήδη αναβαθμίσαμε την κεντρική διαδικτυακή πύλη του visitgreece.gr και τις διαδικασίες λειτουργίας του ΕΟΤ.
Η ψηφιακή αναβάθμιση αποτελεί σημαντικό κλειδί για τη διαχείριση αυτής της κρίσης αλλά και κάθε μελλοντικής κρίσης, γιατί μόνο με τη βοήθεια της τεχνολογίας μπορούμε να διαχειριστούμε τόσες πολλές πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο. Γι’ αυτό έχουμε κάνει μνημόνια και συνεργασίες με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα για τη συγκέντρωση ποιοτικών πληροφοριών.
Οι προορισμοί οφείλουν να σχεδιάζουν τη στρατηγική τους, είτε με μεσοπρόθεσμο είτε με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, συνυπολογίζοντας τις παγκόσμιες τάσεις στον κλάδο.
Ποιες θα θεωρούσατε τις βασικότερες τάσεις της ζήτησης;
Παρά τις πρόσφατες παγκόσμιες εξωγενείς εξελίξεις που μας έφερε η πανδημική κρίση, γίνεται πλέον αντιληπτό σε όλους πως ο ανταγωνισμός συνεχώς αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνεπώς, οι προορισμοί επιζητούν τη διαφοροποίηση και τη συνεχή βελτίωση του προϊόντος τους και της προώθησής τους, με στόχο να καταφέρουν να ξεχωρίσουν από τη συνολική τουριστική προσφορά, να προσεγγίσουν και να προσελκύσουν τους επισκέπτες. Η αναζήτηση διαφορετικών προορισμών αποτελεί μια σημαντική τάση. Τα θέματα της υγειονομικής ασφάλειας είναι επίσης ιδιαιτέρως σημαντικά δημιουργώντας νέες ανάγκες και απαιτήσεις.Έχοντας λοιπόν τον παραπάνω ως βασικό σκοπό, οι προορισμοί οφείλουν να σχεδιάζουν τη στρατηγική τους, είτε με μεσοπρόθεσμο είτε με μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, συνυπολογίζοντας τις παγκόσμιες τάσεις στον κλάδο. Η στροφή προς ένα ποιοτικά διαφοροποιημένο τουριστικό προϊόν, με την αλλαγή του εποχικού προτύπου, είναι μια βασική τάση που οφείλουμε να λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη, εάν θέλουμε να πετύχουμε την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Βασικός στόχος μας στον ΕΟΤ είναι να επιτύχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τη διαχείριση των αναγκών, τόσο του εισερχόμενου όσο και εσωτερικού τουρισμού, δημιουργώντας σύγχρονες καμπάνιες, ένα μητρώο για τους επαγγελματίες του τουρισμού, έναν ψηφιακό χάρτη τουρισμού, νέα προϊόντα και ενημερωμένες πληροφορίες για τους σημερινούς ταξιδιώτες. Επίσης εκτός από τους διεθνείς επισκέπτες, ενθαρρύνουμε και ισχυροποιούμε με τις δράσεις μας και τον εγχώριο τουρισμό, ο οποίος αποδεικνύεται ανθεκτικός σε κρίσεις, αυξάνοντας έμμεσα τη σημασία των ντόπιων πολιτών, για τη στήριξη της δική τους φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Σε αυτό το πλαίσιο, ο δημιουργικός τουρισμός, ως τάση, μπορεί να αποτελέσει ένα μονοπάτι για την ανάπτυξη παραδειγμάτων μικρής κλίμακας: ανάπτυξη για όλα τα είδη του κλάδου στα οποία οι ιδιαιτερότητες του τόπου, η πολιτιστική βιωσιμότητα, η κοινωνική ένταξη και η βελτίωση της τοπικής ποιότητας ζωής, μέσω «εναλλακτικών ειδών τουρισμού», θα πρωταγωνιστούν. Προσωπικά, πιστεύω ακράδαντα ότι η συμμετοχή της τοπικής κοινότητας χωρίς αποκλεισμούς θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση και κατανόηση της μοναδικότητας κάθε τόπου και στην εκφορά των αφηγήσεων που προκύπτουν από την τοπική ιστορία και τις ιστορίες της τοπικής κοινωνίας.
