Destination Management Companies. Ανάγκη ανάπτυξης και διαχείρισης των προορισμών μας μέσω φορέων διαχείρισης τουριστικού προορισμού
O Στέλιος Μάντζαρης, με τις ιδιότητές του ως ξενοδόχος, πρόεδρος της Εν. Ξενοδόχων Λήμνου, μέλος του ΔΣ του ΞΕΕ και ιδρυτής της Destination-Management.co, εταιρείας που ασχολείται με την τουριστική ανάπτυξη περιοχών, έχει σφαιρική γνώση επί του θέματος. Σε αυτό το άρθρο αναφέρει βασικά στοιχεία, που κρίνονται απαραίτητα για κάθε επιστημονικά καταρτισμένη προσπάθεια τουριστικής ανάπτυξης μιας περιοχής. Η διαχείριση προορισμών είναι γνώριμη διαδικασία στις χώρες που εκλαμβάνουν τον τουρισμό, αλλά και την όλη οικονομική αλυσίδα που αυτός δημιουργεί, ως ένα σοβαρό σημείο αναφοράς για την ευημερία της χώρας τους συνολικά, αλλά και των περιοχών τους ξεχωριστά. Λειτουργεί δε κυρίως ως μέσο ολοκληρωμένης μελέτης της τοπικής και εθνικής ανάπτυξης και αποτελεί πολύπλοκη διαδικασία, γιατί ξεκινά από τα σπλάχνα της ήδη δημιουργημένης κοινωνίας, των θεσμών και των οικονομικών δεδομένων της.
Στην Ελλάδα, ο τουρισμός μάς έχει έρθει «ως δώρο εξ ουρανού»! Γι’ αυτό και κανείς ουσιαστικά δεν δίνει την απαραίτητη προσοχή στο τι πραγματικά χρειάζεται κάθε περιοχή για να αναπτυχθεί τουριστικά. Οι λίγοι άνθρωποι κάθε τόπου που ασχολούνται επίσημα, δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από την κεντρική διοίκηση. Αποτέλεσμα είναι να σκοντάφτουν όλοι σε γραφειοκρατικά γρανάζια που συνήθως δεν έχουν καμία σχέση με το τι -ουσιαστικά- χρειάζεται κάθε μέρος που αναλύεται. Επί της ουσίας, πουθενά δεν εμπλέκονται συστηματικά οι κυρίως ενδιαφερόμενοι, που δεν είναι άλλοι από αυτούς που μένουν, εργάζονται, βιώνουν την ανάπτυξη και τα επακόλουθά της, αλλά και αντιλαμβάνονται -άλλοι με καλό και άλλοι με κακό μάτι- το τι γίνεται γύρω τους. Αυτοί, οι λεγόμενοι stakeholders ή αλλιώς «ομάδες επιρροής», που είναι οι βασικοί παράγοντες κάθε περιοχής, συνήθως δεν έχουν άποψη αν και είναι η βασική πλειονότητα. Και κανένας δεν τους ρωτά και κυρίως κανένας δεν τους εξηγεί, αλλά είναι υποχρεωμένοι να αποδέχονται ό,τι τους δίνεται έτοιμο σαν μασημένη τροφή. Αντίστοιχα, στους ώριμους προορισμούς, οι οργανισμοί διαχείρισης προορισμών (DMO) παρέχουν τοπικές υπηρεσίες για τους επισκέπτες και εκπληρώνουν τις λειτουργίες μάρκετινγκ του προορισμού.
Από την πλευρά της ζήτησης, εστιάζουν τις δραστηριότητές τους στην οικοδόμηση εικόνας και φήμης, στο προϊόν και στη διαχείριση των πωλήσεων και της διανομής. Από την πλευρά της προσφοράς, ασχολούνται με διάφορες λειτουργίες όπως υπηρεσίες πληροφόρησης, συντονισμό μεταξύ των τουριστικών ΜΜΕ, λειτουργία ή υποστήριξη υποδομών, καθώς και λειτουργίες σχεδιασμού προορισμών. Παραδοσιακά αυτές οι τοπικές DMO, που όπως αναφέραμε βρίσκονται κυρίως σε ώριμους τουριστικούς προορισμούς, οργανώνονται ως περισσότερο ή λιγότερο δημόσιες διοικήσεις και αρχές ή ως συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καλύπτοντας ως επί το πλείστον την επικράτεια, και είναι υπεύθυνες για τις υπηρεσίες σε έναν ή περισσότερους δήμους. Καθώς οι παραδοσιακοί κοινοτικοί προορισμοί πρέπει να ανταγωνίζονται τους εταιρικούς προορισμούς, όπως τα θέρετρα, τα θεματικά πάρκα ή ακόμη και τα κρουαζιερόπλοια, οι αντίστοιχοι DMO πρέπει να αποτελούν σύγχρονα, προσανατολισμένα στην αγορά κέντρα παροχής υπηρεσιών.
Ο δρόμος για την επιτυχημένη διαχείριση ενός προορισμού
Η επιστημονική μεθοδολογία που πρέπει να χρησιμοποιηθεί, ώστε η διαχείριση των προορισμών να είναι επιτυχής είναι η παρακάτω:
1. Οικοδόμηση σχέσεων καθώς και μελέτη δεδομένων στο πεδίο. Στο επίπεδο αυτό, η μελέτη πρέπει να αναπτυχθεί με δημιουργία SWOT analysis ανά μονάδα εμπλεκόμενων φορέων και κατόπιν στο σύνολο των αποτελεσμάτων, ώστε να παρουσιαστούν το όραμα και η πραγματική εικόνα και δυναμική κάθε προορισμού.
2. Εύρεση ωριμότητας προορισμού. Για να επιτευχθεί αυτό, απαραίτητη είναι η συγκέντρωση δεδομένων με συγκεκριμένη αειφορική αναπτυξιακή γραμμή. Επίσης, ανάπτυξη ήδη υπαρχόντων πόρων, με άμεση συνεργασία των stakeholders των περιοχών. Αυτό προϋποθέτει ότι υπάρχει αποδοχή των δεδομένων που κάθε τόπος είτε έχει αναπτύξει είτε έχει προγραμματίσει να αναπτύξει.
Εδώ πλέον είμαστε στη φάση της ενοποίησης δεδομένων και δημιουργίας ενός πάγιου «σφιχτού» σχήματος κάθε περιοχής, που θα βασίζεται στις αρχές της αειφορίας και του green marketing. Σημαντικό σε αυτή τη δεδομένη στιγμή είναι η εύρεση και ανάπτυξη των χρηματοδοτικών εργαλείων για την πραγματοποίηση των στόχων. Επίσης, σ’ αυτό το σημείο, είναι απαραίτητη η δημιουργία δομημένου αφηγήματος -storytelling- μέσα από κείμενα και εικόνες (content).
3. Δημιουργία συγκεκριμένων δομών και συνεργασιών που θα αποφέρουν το πραγματικό αποτέλεσμα της γνώσης της ανάπτυξης ενός προορισμού.
4. Εφαρμογή όλων των αποτελεσμάτων μέσα από συγκεκριμένους επιστημονικούς τρόπους και με τη συμπαράσταση όλων αυτών που συμμετείχαν στη μελέτη κάθε περιοχής. Εκπαίδευση και εφαρμογή πηγαίνουν μαζί σε αυτό το σημείο. Χρησιμοποίηση του marketing καθώς και δημιουργία destination branding, που έχουμε αποδεχτεί από κοινού.
5. Έλεγχος των εφαρμοσμένων δεδομένων και εφαρμογή διορθωτικών κινήσεων όπου χρειαστεί.
Η χώρα μας έχει πλέον άμεση ανάγκη για να δημιουργήσει φορείς διαχείρισης προορισμού, να δημιουργήσει «τουριστικό όραμα». Οι εποχές που ο ήλιος, η θάλασσα και η άμμος, αρκούσαν για την τουριστική ανάπτυξη μιας περιοχής έχουν παρέλθει και η ανάπτυξη ενός τουριστικού προορισμού απαιτεί την ανάδειξη της ιδιαιτερότητας κάθε τόπου. Πρέπει εδώ, για να μην έχουμε λάθος εντυπώσεις σχετικά με το τουριστικό project της χώρας μας, να θυμίσουμε στους αναγνώστες μας ότι η Ελλάδα κατατάχθηκε στην 25η θέση ως παγκόσμιος προορισμός το 2019!
Πρέπει επίσης να μην ξεχνάμε ότι η σωστή τοποθέτηση προϊόντων στην αγορά αποφέρει και την απαραίτητη χρηματική και οικονομική απόδοση και ευμάρεια. Οπότε, έστω και το 2022, ιδού πεδίο δόξης λαμπρό για τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες της χώρας μας, να βοηθήσουν στη δημιουργία μιας ακόμη υποδομής, που λέγεται «φορέας διαχείρισης τουριστικού προορισμού».
