Στην ημερίδα που διοργάνωσε το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας με θέμα τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, μεταξύ άλλων παρουσιάστηκαν στοιχεία που δείχνουν πώς το Airbnb οδήγησε τα ενοίκια στα ύψη, «στραγγαλίζοντας» το απόθεμα διαθέσιμων ακινήτων. Ομιλητές χαρακτήρισαν ως επιτακτική την ανάγκη για την άμεση παρέμβαση της Πολιτείας, θεσπίζοντας περιοριστικά μέτρα για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Ο κ. Αλέξανδρος Βασιλικός, πρόεδρος του ΞΕΕ, σημείωσε ότι το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης γιγαντώθηκε μέσα σε μια γκρίζα ζώνη, χωρίς κανόνες, χωρίς ελέγχους, χωρίς πιστοποιήσεις, με «μαύρη εργασία» και πρακτικές παραοικονομίας, ενώ ζήτησε για μια ακόμη φορά την άμεση παρέμβαση της πολιτείας, για μια δίκαιη ρύθμιση στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, με ευαισθησία απέναντι στις ανάγκες της κοινωνίας και των πολιτών.
Airbnb: Τα 7 περιοριστικά μέτρα που προτείνονται
Ολοκληρώνοντας τις εργασίες της ημερίδας, ο πρόεδρος του ΞΕΕ Αλέξανδρος Βασιλικός παρουσίασε δέσμη προτάσεων ρύθμισης της δραστηριότητας πάνω σε 7 άξονες παρέμβασης. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η εισήγηση για ρύθμιση που θα δίνει τη δυνατότητα στις γενικές συνελεύσεις πολυκατοικιών να «μπλοκάρουν» το Airbnb στο ακίνητο.
Αναλυτικά:
1) Χρονικοί περιορισμοί: Θέσπιση ανώτατου ορίου 90 ημερών ετησίως, για όλη τη χώρα
2) Χωρικοί περιορισμοί: Το οριζόντιο όριο των 90 ημερών να μειώνεται σε 60 σε περιπτώσεις όπως των νησιών κάτω των 10.000 κατοίκων ή σε περιοχές με χαμηλή μέση πληρότητα των κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων. Επίσης με απόφαση του δήμου να μην επιτρέπεται η εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής νέων ακινήτων που βρίσκονται σε οριοθετημένα τμήματα των αστικών κέντρων, όταν διαπιστώνεται πως οι κατοικίες προς βραχυχρόνια μίσθωση υπερβαίνουν το 50% των κατοικιών που ιδιοκατοικούνται ή μισθώνονται για μακροχρόνια μίσθωση.
3) Όριο στον αριθμό ακινήτων ανά εκμισθωτή/υπεκμισθωτή: Δύο ακίνητα κατ’ ανώτατο όριο ανά εκμισθωτή/υπεκμισθωτή, ο οποίος είναι φυσικό και όχι νομικό πρόσωπο. Το νομικό πρόσωπο θα θεωρείται επαγγελματίας όταν προβαίνει σε βραχυχρόνια μίσθωση.
4) Θεσμοθέτηση ελάχιστων τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών: Να υπάρχει πρόβλεψη μεταξύ άλλων για εμβαδόν τουλάχιστον 10 τ.μ. για το δωμάτιο και 18 τ.μ. για το διαμέρισμα, να διαθέτει φυσικό φωτισμό, αερισμό και θέρμανση, με ανώτατο αριθμό δωματίων (10 δωμάτια ), με πιστοποίηση υγιεινής και πυρασφάλειας, με ασφάλιση αστικής ευθύνης και υποχρέωση συμμόρφωσης με ειδικά υγειονομικά πρωτόκολλα, όταν συντρέχουν λόγοι όπως στην περίπτωση της πανδημίας.
5) Φορολόγηση: Προτείνονται τέλη διαμονής παρεπιδημούντων υπέρ ΟΤΑ, τέλη καθαριότητας και φόρος διαμονής. Σημαντικό είναι να προβλέπεται υψηλότερος φόρος εισοδήματος για τη βραχυχρόνια μίσθωση σε σχέση με τη μακροχρόνια και η επιβολή ΦΠΑ για τα ακίνητα που πάνω από 3 συνεχή χρόνια διατίθενται για τουριστική διαμονή.
6) Δικαιώματα των συνιδιοκτητών: Υποχρέωση ενημέρωσης των συνιδιοκτητών για τη διάθεση του ακινήτου για βραχυχρόνια μίσθωση και αύξηση των κοινοχρήστων κατά 25%. Σημαντικό να λαμβάνεται απόφαση από τη Γενική Συνέλευση των ιδιοκτητών (51% των μεριδίων) της πολυκατοικίας/ συγκροτήματος/παραθεριστικού οικισμού αν θα επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση στα εν λόγω ακίνητα ή/ και καθορισμός του μέγιστου αριθμού κατοικιών που μπορεί να διατίθενται για βραχυχρόνια διαμονή.
7) Εφαρμογή συστήματος ελέγχων και επιβολής κυρώσεων: Εφαρμογή συστήματος ελέγχου καταγγελιών κατά του ιδιοκτήτη ακινήτου βραχυχρόνιας διαμονής εκ μέρους συνιδιοκτητών και πελατών, με αυστηροποίηση των κυρώσεων και των προστίμων.
Οργισμένη αντίδραση από το «μπλοκ» των βραχυχρόνιων μισθώσεων
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) και ο Σύνδεσμος Εταιρειών Βραχυχρόνιας Μίσθωσης Ακινήτων (STAMA) εξέδωσαν ανακοίνωση υποστηρίζοντας ότι η συζήτηση για τα περιοριστικά μέτρα για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ξεκινά χωρίς να ζητηθεί η άποψή τους. Στην επιστολή επισημαίνουν ότι οι ιδιοκτήτες που ασχολήθηκαν με τη βραχυχρόνια μίσθωση επένδυσαν σημαντικά ποσά στην αγορά, «αναβαθμίζοντας ολόκληρες γειτονιές στο κέντρο της Αθήνας με τα κτίρια που ανακαίνισαν».
Μεταξύ άλλων, σημειώνουν ότι η βραχυχρόνια μίσθωση -τύπου Airbnb- είναι χρήσιμη για τις οικονομίες, πως διαχέει τα έσοδά της σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες και πως ήδη φορολογείται πολύ βαρύτερα, για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι (τα Airbnb) δεν ευθύνονται «για τη μείωση της προσφοράς μισθωμένης στέγης κύριας κατοικίας».
Σχετικά με τα μέτρα που μελετώνται, ΠΟΜΙΔΑ και STAMA αναφέρουν τα εξής τα εξής:
Οι περιορισμοί στις διανυκτερεύσεις θα χτυπήσουν το τουριστικό προϊόν της χώρας και θα εξωθήσουν τους επιτυχημένους του χώρου στην παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή. Αυτό θα μειώσει τόσο το ΑΕΠ της χώρας όσο και τα έσοδα (αλλά και τους φόρους που δεν θα εισπραχθούν) δεκάδων χιλιάδων μικροϊδιοκτητών ακινήτων που συμβάλλουν ποικιλοτρόπως σε άλλους τομείς όπως στην ανακαίνιση κτιρίων, στην ανάπτυξη τοπικών επιχειρήσεων, κ.α. Είναι λοιπόν εύλογη η απορία μας πως το Υπουργείο Οικονομικών ελπίζει ότι θα μπορέσει να αντισταθμίσει όλα αυτά τα χαμένα έσοδα.
Το δικαίωμα των Δήμων να καθορίζουν ανώτατο ποσοστό κατοικιών για βραχυχρόνια μίσθωση θα μπορούσε να έχει λογική μόνον αν συνυπολογίζονται και οι κενές κατοικίες. Όμως εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους η εν λευκώ παράδοση του κλάδου στις διαθέσεις κάποιων δημοτικών αρχών…
Το δικαίωμα των γενικών συνελεύσεων των πολυκατοικιών να αποφασίζουν αν θα επιτρέψουν τη βραχυχρόνια μίσθωση, όταν αυτή δεν απαγορεύεται από τον κανονισμό, θα μεταβάλει τις συνελεύσεις κυριολεκτικά σε «πυγμαχικά ριγκ», κάτι που δεν χρειάζεται η ελληνική κοινωνία…
Η μη επιβολή ΦΠΑ δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά γενικευμένη πανευρωπαϊκή πρακτική. Θυμίζουμε όμως ότι ιδιώτες και εταιρείες διαχείρισης δεν εκπίπτουν το ΦΠΑ στα έξοδα τους. Τυχόν επιβολή του θα χτυπήσει το προϊόν, αλλά θα γεννήσει και δικαιώματα επιστροφής φόρου.
Οι δημοτικοί φόροι σε ένα ξεκάθαρο νομικό καθεστώς θα μπορούσαν να είναι δίκαιοι, αφού συζητηθεί το είδος και το ύψος τους. Δεν είμαστε αντίθετοι σε αυτό, αλλά στην παράνομη αναδρομικότητα της επιβολής τους. Σε περίπτωση που νομοθετηθεί η δημοτική φορολογία, αλλάξει ο χαρακτηρισμός του τι είναι τουριστικό κατάλυμα και τι βραχυχρόνια μίσθωση, και έχει συγκεκριμένη έναρξη ισχύος, φυσικά θα εφαρμοστεί απρόσκοπτα μια τέτοια ξεκάθαρη ρύθμιση.
«Κλειδώνει» το πλαίσιο για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις
Στην ημερίδα του ΞΕΕ, ο υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας επιβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση επεξεργάζεται σχέδιο για την βραχυχρόνια μίσθωση στην Ελλάδα.
«Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις είναι μέρος του τουριστικού μας προϊόντος. Για την εύρυθμη λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού, αλλά και για την εύρυθμη λειτουργία των αστικών μας κέντρων η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα πλαίσιο για την αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Το πλαίσιο αυτό θα διαχωρίζει αυτούς οι οποίοι εκμισθώνουν μαζικά ακίνητα έναντι της πλειοψηφίας που εκμισθώνουν ένα ή δύο ακίνητα» σημείωσε ο κ. Κικίλιας.
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης τόνισε ότι «η τουριστικοποίηση της πόλης, η άκρατη τουριστικοποίηση της πόλης, η μετατροπή της σε μία αρχαιοελληνική Disneyland ή μία νεοκλασική Disneyland κινδυνεύει να δημιουργήσει πάρα πολύ μεγάλα προβλήματα και όχι μόνο στο μόνιμο κάτοικο αλλά και στον ίδιο τον επισκέπτη». Επιπλέον, είπε ότι θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία όλων των αρμοδίων φορέων, ώστε να τεθούν οι βάσεις για τον μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που αφορά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις υπογραμμίζοντας ότι το ρυθμιστικό αυτό πλαίσιο θα πρέπει να είναι αρμοδιότητα και ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η τομεάρχης Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ Κατερίνα Νοτοπούλου μετέφερε τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις οι οποίες αναφέρουν τα εξής: Απαγόρευση στα νομικά πρόσωπα να έχουν ακίνητα στη βραχυχρόνια μίσθωση, παράλληλα να επιτρέπεται στα φυσικά πρόσωπα να εκμεταλλεύονται έως 3 ακίνητα στην βραχυχρόνια μίσθωση και την ίδια στιγμή για όσους μισθώνουν μεικτά το ακίνητο τους (βραχυχρόνια και αστική μίσθωση) να έχουν φοροαπαλλαγές.
Από 57.000 Airbnb το 2016, στα 494.000 το 2022
Από τα βασικά ευρήματα της μελέτης της Grant Thornton που παρουσιάστηκε στην ημερίδα του ΞΕΕ ξεχώρισε το γεγονός ότι η τουριστική δαπάνη της οικονομίας διαμοιρασμού μεγεθύνεται με έντονο ρυθμό, 15% ετησίως. Το 2022 έφτασε να αποτελεί το 14% της συνολικής τουριστικής δαπάνης. Μάλιστα οι βραχυχρόνιες μισθώσεις δημιουργούν σημαντικές απώλειες σε επίπεδο δημοσίων εσόδων λόγω του τρόπου φορολόγησής τους. Το 2016 οι απώλειες των δημοσίων εσόδων έφταναν τα 160,6 εκατ. ευρώ. Το 2022 η εκτίμηση για τις απώλειες των δημοσίων εσόδων ανέρχεται στα 316,7 εκατ. ευρώ. Καταγράφεται δηλαδή διπλασιασμός των καθαρών απωλειών δημόσιων εσόδων κατά το διάστημα 2019-2022.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 2016 τα διαθέσιμα ακίνητα για βραχυχρόνια μίσθωση ήταν περίπου 57 χιλιάδες, αλλά το 2022 έχουν ξεπεράσει τις 494 χιλιάδες! Συνολικά, ο τζίρος της οικονομίας διαμοιρασμού υπολογίζεται, πλέον, στα 3,372 δισ. ευρώ, όταν πριν από έξι χρόνια δεν έφτανε το 1,5 δισ. ευρώ. Υπάρχει το αντίστοιχο όφελος για τα κρατικά ταμεία; Σύμφωνα με την έρευνα, όχι. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις δημιουργούν σημαντικές απώλειες σε επίπεδο δημοσίων εσόδων λόγω του τρόπου φορολόγησής τους. Το 2016 οι απώλειες των δημοσίων εσόδων έφταναν τα 160,6 εκατ. ευρώ, ενώ το 2022 η εκτίμηση για τις απώλειες ανέρχεται στα 316,7 εκατ. ευρώ.
