Στις προοπτικές που προσφέρει η γερμανική αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές νωπών αγροτικών προϊόντων και τη σημασία που έχει για τον εγχώριο πρωτογενή τομέα Ελλάδα και Γερμανία να αναπτύξουν ισχυρότερους δεσμούς και στενότερη συνεργασία, αναφέρθηκε ο , μιλώντας, χθες, Δευτέρα 30 Μαΐου, στη Θεσσαλονίκη, στο 8ο Ελληνογερμανικό Φόρουμ Τροφίμων με τίτλο «Αειφορία–Εξωστρέφεια, “καλλιεργούν” ανάπτυξη για τα γεωργικά προϊόντα», το οποίο συνδιοργανώνεται από το Ελληνογερμανικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, την BASF ΕΛΛΑΣ ΑΒΕΕ και την Ελληνική Πρεσβεία της Ελλάδος στο Βερολίνο.
Κατά τη χθεσινή πρώτη ημέρα του φόρουμ, που τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, του Δήμου Θεσσαλονίκης και του Συνδέσμου Εξαγωγέων – ΣΕΒΕ και διοργανώνεται με την υποστήριξη της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης, ο κ. Γιώργος Κεφαλάς, Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, υπογράμμισε την αναγκαιότητα η αγροδιατροφή να βασιστεί στην έννοια της αειφορίας και να «καλλιεργήσει» έξυπνες στρατηγικές, η κα Μαρία Καραγιάννη, Αν. Δήμαρχος και Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης, ανέλυσε το γιατί ο τομέας των τροφίμων αποτελεί μια από τις κρισιμότερες παραμέτρους ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και ο Δρ. Γιώργος Κωνσταντόπουλος, Πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων – ΣΕΒΕ, επέμεινε στην υπεραξία που προσφέρει στο ελληνικό ΑΕΠ η προώθηση των ελληνικών τροφίμων στη Γερμανία.
Αναλυτικότερα, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Γιώργος Γεωργαντάς, αφού εξήρε τον σημαντικό ρόλο του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου στη στήριξη των επενδύσεων που, όπως σημείωσε, αποτελούν κρίσιμο μοχλο οικονομικής ανάπτυξης και προοπτικής της χώρας, στάθηκε στο ζήτημα της ποιότητας των ελληνικών φρούτων και λαχανικών και στις προδιαγραφές τους σε σχέση με τη συσκευασία και την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων, τονίζοντας ότι «όλα αυτά αποτελούν πρόκληση που γεννά ευκαιρίες για τους Έλληνες παραγωγούς. Πρόκληση στην οποία – και λόγω των διεθνών συνθηκών- μπορούν να ανταποκριθούν επιτυχέστερα όσοι λειτουργούν μέσα από τη φιλοσοφία της συνεργατικότητας, την οποία η ελληνική κυβέρνηση προωθεί, θεσμοθετώντας φορολογικά κίνητρα για τους συνεταιρισμούς και όσους μετέχουν στη συμβολαιακή γεωργία».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο κ. Γεωργαντάς αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την τόνωση και των ελληνογερμανικών εμπορικών σχέσεων στον γεωργικό τομέα, χαρακτηρίζοντας ως «όπλα» της χώρας τη νέα ΚΑΠ και το Ταμείο Ανάκαμψης. «Προχωρούμε σε ριζοσπαστικές πολιτικές και δράσεις στην πρωτογενή παραγωγή. Ενεργοποιήσαμε προγράμματα ενίσχυσης Νέων Αγροτών ύψους 520 εκατ. ευρώ και στήριξης της βιολογικής παραγωγής, ύψους 661 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα στηρίζουμε αειφόρες πρακτικές φυτοπροστασίας και ολοκληρωμένης διαχείρισης, με επενδύσεις σε νέες καινοτόμες δράσεις που είναι φιλικότερες στο περιβάλλον και με την όσο δυνατόν μεγαλύτερη αξιοποίηση των νέων, ψηφιακών, τεχνολογικών δυνατοτήτων» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τέλος, ο Υπουργός δεν παρέλειψε να σχολιάσει και την γεωπολιτική κρίση και τις συνέπειές της στον πρωτογενή τομέα, δηλώνοντας: «Είμαστε οπλισμένοι με αποφασιστικότητα και πολιτική βούληση, για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα και να στηρίξουμε τον πρωτογενή τομέα και ιδιαίτερα τον κλάδο των νωπών φρούτων και λαχανικών, που αποτελεί καθοριστικό τμήμα της αγροτικής οικονομίας.
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη πριν ακόμα γίνουν εμφανή τα σημάδια της κρίσης, από το φθινόπωρο του 2021, έλαβε και συνεχίζει να λαμβάνει μέτρα για να αντιμετωπίσει το μεγάλο πρόβλημα της αύξησης του κόστους παραγωγής. Και τούτο γιατί γνωρίζουμε καλά πως στηρίζοντας τον πρωτογενή τομέα, στηρίζουμε την ελληνική περιφέρεια, διασφαλίζουμε επισιτιστική επάρκεια και διαφυλάττουμε την κοινωνική συνοχή στο σύνολο της χώρας».
Νωρίτερα ο Δρ. Αθανάσιος Κελέμης, Γενικός Διευθυντής και Μέλος Δ.Σ. του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, στον σύντομο χαιρετισμό του τόνισε ότι «αν ο κλάδος όντως επιθυμεί να αυξήσει τη δυναμική του στις διεθνείς αγορές, -με βασικότερη ίσως τη γερμανική-, θα πρέπει να οργανωθεί σε μεγαλύτερες και ισχυρότερες ομάδες παραγωγών, μέσω των οποίων δύναται να αναζητηθούν οικονομίες κλίμακος.
Οικονομίες κλίμακος, που οδηγούν σε αποδοτικότερη αξιοποίηση των προς επένδυση κεφαλαίων, σε ορθολογικότερη διαχείριση της παραγωγής και διακίνησης των παραγόμενων αγαθών, όπως και στην καλύτερη οργάνωση και εκπροσώπηση στο εξωτερικό. Κατά συνέπεια, για να καταστεί επιτυχής κάθε εξωστρεφής προσπάθεια στο χώρο των νωπών γεωργικών προϊόντων, απαιτούνται μεθοδικές κινήσεις από όλους τους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα παραγωγής, επεξεργασίας, τυποποίησης, προώθησης–προβολής αλλά και πώλησης των παραγόμενων ελληνικών προϊόντων».
Ο κ. Στέφανος Τζιρίτης, Πρόεδρος Επιτροπής Β. Ελλάδος και Γ’ Αντιπρόεδρος του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, αναφερόμενος στον κλάδο, τον χαρακτήρισε ως έναν εκ των ισχυρότερων πυλώνων ανάπτυξης της ελληνικής επιχειρηματικότητας και της ελληνικής εξωστρεφούς δράσης. Μάλιστα, σχολιάζοντας τη δυναμική εξωστρέφειας της Κεντρικής Μακεδονίας, σημείωσε ότι «τα τρόφιμα κατέχουν μερίδιο περίπου 30% στο σύνολο των εξαγωγών. Ανάλογες είναι και οι επιδόσεις συνολικά της Βορείου Ελλάδας, όπου οι εξαγωγές τροφίμων κατέχουν μερίδιο οριακά υψηλότερο του 30% επί του συνόλου των εξαγωγών», πρόσθεσε ο κ. Τζιρίτης.
Ο κ. Βασίλης Γούναρης, Διευθύνων Σύμβουλος της BASF ΕΛΛΑΣ ΑΒΕΕ και Β’ Αντιπρόεδρος του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, στο χαιρετισμό του σημείωσε ότι «με πρωτοβουλίες, όπως αυτό το Φόρουμ, θέλουμε να θέσουμε μία νέα βάση, να καταρτίσουμε έναν οδικό χάρτη για την ενίσχυση των εμπορικών συνεργασιών μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας και την προώθηση των εξαγωγών φρούτων και λαχανικών. Και φυσικά εργαζόμαστε για την ενίσχυση των ήδη καλών πρακτικών εξαγωγών νωπών φρούτων στη Γερμανία. Ως πρόεδρος της Επιτροπής Αγροτικής Οικονομίας του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, είχα την χαρά και την τιμή να συντονίσω την ολοκλήρωση του Εγχειριδίου Εξαγωγών, το οποίο παρουσιάζεται σήμερα για πρώτη φορά. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο, με εστίαση στις προδιαγραφές που πρέπει να έχει ένα αγροτικό προϊόν, τις απαιτήσεις για την ασφάλεια των τροφίμων και το ηλεκτρονικό εμπόριο, τους τρόπους πληρωμής και πολλές άλλες απαραίτητες πληροφορίες».
Ο κ. Γιώργος Κεφαλάς, Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας, Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, χαιρετίζοντας την εκδήλωση, υπογράμμισε ότι οι πρόσφατες παγκόσμιες οικονομικές, περιβαλλοντικές και γεωπολιτικές συνθήκες, έχουν αναδείξει εκ νέου τον πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο του αγροδιατροφικού τομέα για τη βιωσιμότητα λαών και κρατών. «Η αειφορία, σε συνδυασμό με έξυπνες και αποτελεσματικές συνεργασίες και εξωστρέφεια πρέπει να είναι ο κεντρικός στόχος μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και κάθε διαθέσιμος πόρος να προσανατολίζεται σε αυτήν», συμπλήρωσε.
Η κα Μαρία Καραγιάννη, Αν. Δήμαρχος και Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης, αρχικά χαρακτήρισε εξαιρετική συγκυρία το γεγονός ότι τo 8ο Ελληνογερμανικό Φόρουμ Τροφίμων φιλοξενείται στη Θεσσαλονίκη, η οποία κατάφερε να ενταχθεί στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων UNESCO στον τομέα της Γαστρονομίας (Creative Cities Unesco Gastronomy), μια σημαντική διάκριση που, όπως είπε, την καθιστά γαστρονομική πρωτεύουσα, την εντάσσει σε διεθνείς τουριστικούς χάρτες, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την ταυτότητα και το brand της ως διεθνή επενδυτικό και ταξιδιωτικό προορισμό. Η κα Καραγιάννη, σε άλλο σημείο του χαιρετισμού της τόνισε ότι «σε μια εποχή που η διατροφική επισφάλεια και η διατροφική επάρκεια είναι και πάλι μέρος του παγκόσμιου διαλόγου έχει αξία μέσω της συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο να διαμορφώσουμε πολιτικές που θα απαντούν ικανοποιητικά. Για την Ελλάδα ειδικότερα, ο τομέας των τροφίμων μπορεί να αναδειχθεί σε κρίσιμη παράμετρο της αναπτυξιακής προσπάθειας, καθώς συγκεντρώνουμε πολλές προϋποθέσεις που μπορούν να προσδώσουν υπεραξία και να οδηγήσουν σε νέα εισοδήματα και νέες θέσεις εργασίας».
Ο Δρ. Γιώργος Κωνσταντόπουλος, Πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων – ΣΕΒΕ, στο χαιρετισμό του υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι «το 8ο Ελληνογερμανικό Φόρουμ Τροφίμων έρχεται να καλύψει μία πολύ συγκεκριμένη και σημαντική ανάγκη της αγοράς: την προώθηση των ελληνικών τροφίμων στην Γερμανία και την ενίσχυση του διμερούς εμπορίου. Σε τόσο σημαντικές πρωτοβουλίες, ο ΣΕΒΕ θα είναι πάντα παρόν να συμμετέχει και να υποστηρίζει την ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών», ανέφερε.
Των ανωτέρω ακολούθησε το πρώτο πάνελ της εκδήλωσης με τίτλο «Sustainable agriculture/Smart farming – Βιώσιμες Πρακτικές στη Γεωργία και την Παραγωγή Τροφίμων», στο οποίο ο κ. Αλέξης Πολυτάκης, Director Αγροτική Τραπεζική, Κέντρο Ανάπτυξης Εργασιών Αγροτικού Τομέα του Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς, στάθηκε στη σημασία των βιώσιμων πρακτικών στη γεωργία από την τραπεζική σκοπιά, σημειώνοντας ότι «η υιοθέτηση σύγχρονων μεθόδων αειφορικής διαχείρισης της γεωργίας, αποτελεί προϋπόθεση για έναν βιώσιμο αγροτικό τομέα. Οι βιώσιμες γεωργικές πρακτικές συμβάλλουν στην ισχυροποίηση της οικονομικής αποτελεσματικότητας και συνεπώς στην αύξηση του αγροτικού εισοδήματος, παράγοντες κρίσιμοι και για τον τραπεζικό δανεισμό τους» ανέφερε.
Ο κ. Ιωάννης Μπαρράκος, Eπικεφαλής Επιθεώρησης και Food Sustainability Product Manager της TÜV HELLAS (TÜV NORD) αναφέρθηκε στον ρόλο και τη σημασία της πιστοποίησης στον κλάδο των τροφίμων, καθώς και στη συμβολή της στη βιωσιμότητα του κλάδου. Επίσης, ανέλυσε τα διαφορετικά συστήματα διαχείρισης, τις απαιτήσεις των λιανεμπόρων ανά τον κόσμο και τις υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας που προσφέρει ο φορέας πιστοποίησης.
Ο κ. Αριστόδημος Ζαμίδης, Διευθύνων Σύμβουλος της Tractor GPS, εστίασε την τοποθέτησή του στην τεχνολογία, λέγοντας ότι αποτελεί το εργαλείο, ώστε ο Έλληνας παραγωγός να γίνει πιο ανταγωνιστικός και να διατηρήσει ισχυρή θέση στις διεθνείς αγορές. Όπως είπε, «τεχνολογίες drone, gps και ρομπότ, συμβάλλουν στη βιωσιμότητα του αγρότη, αλλά και στην ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας, γι’ αυτό θα πρέπει συνολικά να βοηθήσουμε στην ενσωμάτωση περισσότερων τεχνολογιών στον αγρό».
Στο δεύτερο πάνελ του Φόρουμ παρουσιάστηκε το e-Εγχειρίδιο για τις εξαγωγές, που κατάρτισε το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο. Ο κ. Δημήτρης Κατάκαλος, Health & Nutrition Connectivity & Products της Trade Facilitation Services, Sales Manager της SGS Greece, αναλύοντας το e-Εγχειρίδιο, σημείωσε ότι οι αυξανόμενες απαιτήσεις της Γερμανικής αγοράς τροφίμων, ήταν που οδήγησαν στη δημιουργία του, ενώ τόνισε ότι το έργο, ολοκληρώθηκε από την Επιτροπή Αγροτικής Οικονομίας, αξιοποιώντας την εμπειρία των μελών της. «Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό εργαλείο, το οποίο θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη της εξαγωγικής δραστηριότητας των αγροτικών επιχειρήσεων και συνεταιρισμών» πρόσθεσε.
Ο κ. Αλέξανδρος Γιαννούσιος, CEO της Veltia Labs for Life, αναφερόμενος στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων, σημείωσε ως δεδομένο ότι οι αναπτυγμένες κοινωνίες καταναλώνουν ασφαλέστερα προϊόντα, όπως και ότι η αύξηση του βιοτικού επιπέδου μιας κοινωνίας οδηγεί σε μεγαλύτερη πίεση επί της ποιότητας του τροφίμου, συμπεριλαμβανομένων και των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών. «Αυτό οδηγεί σε αυστηρότερους ελέγχους από τις κρατικές αρχές, αλλά και από τους retailers, με χρήση ακόμα και ιδιωτικών προτύπων». Κατά τον ίδιο «επειδή η παραγωγική διαδικασία ενός τροφίμου είναι μια μακροχρόνια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει ακόμα και ένα 12μηνο, οι εξαγωγείς οφείλουν να γνωρίζουν για τις κανονιστικές διατάξεις, τις ποιοτικές απαιτήσεις, τον ανταγωνισμό και άλλα πολλά, πριν ξεκινήσουν την παραγωγή τους. Το προϊόν θα πρέπει να ετοιμαστεί βάσει των προδιαγραφών αυτών», τόνισε για να προσθέσει ότι «το εγχειρίδιο αυτόν ακριβώς τον στόχο έχει σε ό,τι αφορά το σκέλος της ποιότητας».
Ο κ. Ιωάννης Ρέτσας, Γενικός Διευθυντής Στρατηγικής Ανάπτυξης Εξωτερικού Εμπορίου Enterprise Greece, ανέλυσε το ρόλο του φορέα, υπογραμμίζοντας ότι «η Enterprise Greece ενθαρρύνει και υποβοηθά την εξωστρέφεια των Ελληνικών επιχειρήσεων για την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών στο εξωτερικό μέσω οργάνωσης της εθνικής συμμετοχής σε περισσότερες από 50 διεθνείς εκθέσεις, μέσω επιχειρηματικών αποστολών, αλλά και μέσω ενός πλήθους από ψηφιακές δράσεις ενημέρωσης, εκπαίδευσης και συμβουλευτικής».
Ο κ. Σταύρος Τσουρουκίδης, εκπρόσωπος τού κλαδικού εντύπου Lebensmittel Zeitung, αναφέρθηκε στη διαδικασία και στις προϋποθέσεις εισόδου και παραμονής των Ελλήνων παραγωγών τροφίμων και ποτών στα ράφια του γερμανικού λιανεμπορίου, στη νέα εικόνα της αγοράς όπως διαμορφώνεται μετά την πανδημία και την ουκρανική κρίση, καθώς και στην εξέλιξη που καταγράφει ο κύκλος εργασιών και τα σημεία του λιανεμπορίου για τις έξι μεγαλύτερες αλυσίδες του κλάδου.
Η κα Μιχαέλα Μπαλή, Διευθύντρια για την Ελλάδα και την Κύπρο του Germany Trade and Invest και κεντρική συντονίστρια του 8ου Ελληνογερμανικού Φόρουμ Τροφίμων, σχολιάζοντας το εγχειρίδιο ανέφερε ότι «μια επιχείρηση που επιθυμεί να εξάγει οφείλει να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις, που εκτείνονται από την ύπαρξη ή δημιουργία εξαγωγικού προϊόντος και τη διαθεσιμότητα των απαραίτητων κεφαλαίων μέχρι την ενδελεχή έρευνα αγοράς της αγοράς στόχου και τη στοχευμένη αναζήτηση εμπορικών εταίρων».
Στην τρίτη θεματική ενότητα του Φόρουμ, που πραγματοποιήθηκε υπό τον συντονισμό της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης και είχε τίτλο: «Αγροτικοί Συνεταιρισμοί. Η στροφή και η ενίσχυσή τους προς την εξωστρέφεια», ο κ. Νικόλαος Καρανικόλας, Δήμαρχος Νάουσας, παρουσιάζοντας τις δράσεις του Δήμου για τη στήριξη των συνεταιρισμών της περιοχής, με την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων υποδομών και των χρηματοδοτικών εργαλείων, τόνισε ότι προσέφερε συστήματα άρδευσης, πραγματοποίησε πολλά έργα αγροτικής οδοποιίας, εκμεταλλεύτηκε τη συγκυρία της πανδημίας για την επιμόρφωση των αγροτών της περιοχής και συμμετείχε σε εκθέσεις μαζί με τους παραγωγούς. Επίσης, στην εκδήλωση “Ζω την πόλη μου” έδωσε την ευκαιρία στους δημότες να γνωριστούν καλύτερα με τους παραγωγούς και τα προϊόντα τους.
Ο κ. Χρήστος Γιαννακάκης, Πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ν. Ημαθίας και Αντιπρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ), αναφέρθηκε στην ιστορική πορεία των συνεταιρισμών στην Ελλάδα και την προσπάθεια ανάκαμψης τους σήμερα. Ανέδειξε την ανάγκη τόνωσης των εξαγόμενων προϊόντων στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης και τη μεγάλη αναγκαιότητα του συνεταιρίζεσθαι που θα καταπολεμήσει, όπως είπε, τον κατακερματισμό της παραγωγής. «Κλειδιά της επιτυχίας είναι ο συνεχής έλεγχος της ποιότητας των προϊόντων, η ένταξη νέων τεχνολογιών στην παραγωγή και οι καλλιεργητικές κατευθύνσεις από τους συνεταιρισμούς».
Ο κ. Manuel Rauch, Γενικός Διευθυντής του Συνεταιρισμού Οπωροπαραγωγών “Fränkische Schweiz eG” του Pretzfeld, υπεισήλθε, από την πλευρά του, στις πτυχές ίδρυσης ενός συνεταιρισμού, στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα από τη λειτουργία του, καθώς και στη συνεργασία με την επαρχία του Forchheim και τη δομή των μελών-αγροτών στην οπωροκαλλιέργεια. Στάθηκε επίσης στην παράδοση των συνεταιρισμών στη Γερμανία και παρουσίασε ως best practice το παράδειγμα της συνένωσης των παραγωγών στην περιοχή του Forchheim με κύριο προϊόν το κεράσι. Τέλος, επισήμανε τα πλεονεκτήματα από την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων, την πιστοποίηση των προϊόντων και τις ευκολίες που προσφέρει η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στη διαλογή των καρπών.
Συντονιστής της συζήτησης της τρίτης θεματικής ενότητας ήταν ο Διογένης Δημητρακόπουλος, δημοσιογράφος της Deutsche Welle.
Χορηγοί του 8ου Ελληνογερμανικού Φόρουμ Τροφίμων είναι οι: Enterprise Greece, Κοινοπραξία Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ν. Ημαθίας και TÜV HELLAS.
Χορηγοί επικοινωνίας του 8ου Ελληνογερμανικού Φόρουμ Τροφίμων είναι οι: Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, Businessnews.gr, Retail Business, Retail Today, Agrenda, agronews.gr, ΑγροΈκφραση, ΑγροΤύπος, agrotypos.gr, Γεωργία και Κτηνοτροφία, Ύπαιθρος Χώρα και ypaithros.gr.
